Dick Johnson is Dead: เพราะรู้ดีว่าจะไม่ได้อยู่ด้วยกันตลอดไป เลยอยากจำคุณไว้ในแบบที่น่าจดจำที่สุด

Highlights

  • Dick Johnson is Dead คือสารคดีรางวัล Special Jury Award for Innovation in Non-fiction Storytelling จากเทศกาลหนังซันแดนซ์ปี 2020 ซึ่งเพิ่งเผยแพร่ทาง Netflix เมื่อต้นเดือนตุลาคมที่ผ่านมา
  • สารคดีเรื่องนี้เป็นส่วนผสมระหว่างเรื่องจริงและเรื่อง (ที่ยัง) ไม่จริงของ Dick Johnson พ่อผู้ป่วยเป็นอัลไซเมอร์ของ Kirsten Johnson ผู้กำกับ ความทรงจำที่ค่อยๆ เลือนรางของพ่อทำให้เคียร์สเตนผุดไอเดียทำหนังว่าด้วยการตายของดิค โลกหลังความตายของเขา และการฟื้นคืนชีพที่ทำให้เขาเป็นอมตะบนโลกภาพยนตร์ตลอดไป
  • ตลก อบอุ่นใจ และทำให้ตระหนักว่าการจากลามาในจังหวะที่เราไม่ได้ตั้งตัวได้เสมอ คือสิ่งที่เราได้จากการดูสารคดีเรื่องนี้ ดิค จอห์นสันไม่ได้สั่งสอนเราว่าควรใช้ชีวิตยังไง เขาแค่สนุกสนานในช่วงหนึ่งของชีวิตอย่างเต็มที่ ได้รักอย่างเต็มใจในเวลาอันจำกัด ได้กอบเก็บความทรงจำดีๆ ในช่วงที่สมองยังพอจดจำได้

ผู้กำกับ Kirsten Johnson ทำสารคดี Dick Johnson is Dead เพราะเหตุผลสั้นๆพ่อของเธอกำลังจะตาย

Netflix

ความตายในที่นี้ไม่ได้หมายถึงแค่การหมดลมหายใจ แต่พ่อของเคียร์สเตนยังป่วยเป็นอัลไซเมอร์ โรคที่แม่ของเธอเคยเป็นเมื่อหลายปีก่อน การเห็นแม่ค่อยๆ หลงลืมทุกสิ่งทุกอย่างแม้กระทั่งชื่อลูก จนสุดท้ายก็จากไปด้วยอุบัติเหตุอย่างน่าเศร้าสร้างรอยแผลในใจของเธอ แน่นอนว่าเมื่อ Dick Johnson พ่อของเธอเริ่มมีอาการคล้ายกับแม่ เคียร์สเตนจึงย้ายเขาจากบ้านในเมืองซีแอตเทิลมาอยู่นิวยอร์กด้วยกันเพื่อไม่ให้เหตุการณ์เลวร้ายเกิดขึ้นซ้ำ

และไหนๆ พ่อก็จะย้ายมาอยู่ด้วยกัน เคียร์สเตนจึงให้เขามาเป็นดาราในหนังเรื่องใหม่ของเธอด้วยซะเลย 

“วันหนึ่งฉันเดินเข้าไปหาพ่อแล้วบอกเขาว่า พ่อคะ หนูเพิ่งฝันประหลาด และมันให้ไอเดียประหลาดนี่กับหนู หนูว่าเราสามารถสร้างหนังว่าด้วยการตายของพ่อในนั้นโดยใช้สตันท์แมน พ่อจะเจออุบัติเหตุที่บ้าบอ มันจะตลกมาก และพ่อสามารถคืนชีพกลับมาได้เสมอ และเราจะสร้างสถานการณ์แบบนี้เรื่อยๆ ถ่ายทำไปจนกระทั่งพ่อไม่อยู่จริงๆ” เคียร์สเตนให้สัมภาษณ์กับ Decider 

“พ่อฉันหัวเราะ แล้วบอกว่า ‘เอาสิ!’” 

เมื่อพ่อเซย์เยสเพราะความอยากสนุกล้วนๆ การถ่ายทำหนังว่าด้วยการตายจากอุบัติเหตุหลายแบบ ทั้งแอร์ตกใส่หัวขณะเดินผ่านตึก ตกบันได เดินผ่านเขตก่อสร้างแล้วโดนไม้ฟาด ฯลฯ ก็เริ่มต้นขึ้น

เพียงเพราะเหตุผลสั้นๆ คือดิค จอห์นสัน กำลังจะตาย 

เคียร์สเตนทำใจไม่ได้ เธอจึงอยากปลุกพ่อให้ฟื้นคืนชีพซ้ำแล้วซ้ำเล่า และทำให้เขามีชีวิตอยู่ตลอดไปผ่านสารคดีของเธอ

Dick Johnson is Dead

Netflix

ชีวิตจริงของดิค จอห์นสัน

“มันคือประสบการณ์ที่ภาพยนตร์จะให้ได้ มีเรื่องจริงและเรื่องที่ยังไม่จริงผสมกัน คุณจะเรียกว่ามันเป็นสารคดี เรื่องแต่ง จะเรียกว่ามันเป็นแค่ภาพมโน หรือหลักฐานของเหตุการณ์จริงก็ได้” เคียร์สเตนผู้เคยกำกับสารคดีรางวัลดังอย่าง Cameraperson (2016) เล่าถึงเสน่ห์ของศาสตร์ภาพยนตร์ที่ปรากฏชัดเจนมากขึ้นในหนังเรื่องล่าสุดของเธอ

สารคดีรางวัลซันแดนซ์เรื่องนี้ไม่ได้มีเพียงแค่ฉากการตายแบบต่างๆ ของดิคเพียงเท่านั้น แต่เคียร์สเตนยังพาคนดูไปดูกระบวนการเบื้องหลังอย่างละเอียด ตั้งแต่วางแผนถ่าย คุยกับสตันท์แมนที่จะมาแสดงแทนพ่อในฉากตาย แม้กระทั่งตอนเธออัดเสียงประกอบในห้องเก็บของ ตัดสลับกับซีนชีวิตประจำวันของสองพ่อลูกที่เรียกรอยยิ้มเราได้จนแก้มปริ

ดิค จอห์นสัน ไม่ต่างจากคนวัยไม้ใกล้ฝั่งทั่วไปที่คิดอะไรก็พูดออกมาอย่างนั้น แม้เขาเปรียบตัวเองเป็น ‘น้องชายตัวป่วน’ ที่เคียร์สเตนต้องรับผิดชอบชีวิต แต่ดิคไม่ใช่คนแก่ขี้โวยวาย อันที่จริงเขาคือพ่อที่หลายคนฝันอยากจะมีด้วยซ้ำ ดิคที่เราเห็นในหนังนั้นอบอุ่น รักครอบครัว ให้อิสระกับลูก (ครอบครัวจอห์นสันนับถือศาสนาคริสต์นิกาย Adventist ซึ่งเคร่งเรื่องข้อห้ามกินเหล้า ห้ามดูหนัง แต่ดิคพาเคียร์สเตนเข้าโรงหนังตั้งแต่ยังเด็ก และจุดประกายการเป็นผู้กำกับของเธอนับแต่นั้น) 

และเมื่อรู้ว่าตัวเองเป็นอัลไซเมอร์ ดิคยอมทิ้งบ้านที่อยู่มาทั้งชีวิตเพื่อแลกกับการได้อยู่กับลูกสาว นั่นแสดงให้เห็นว่าความรักที่เขามีต่อลูกสาวยิ่งใหญ่แค่ไหน

Kirsten Johnson and Dick Johnson

Sacha Maric/Netflix

ภาพฝันของดิค จอห์นสัน

นอกจากฉายภาพการตาย Dick Johnson is Dead ยังพาเราไปไกลถึงสวรรค์

อ่านไม่ผิดหรอก เคียร์สเตนเนรมิตฉากโลกหลังความตายของดิคไว้อย่างหรูหราและมีชีวิตชีวา เธอยังทำให้ฝันของพ่อเป็นจริงด้วยการให้ในสิ่งที่เขาปรารถนา ซึ่งโลกมนุษย์มอบให้ไม่ได้

ยกตัวอย่าง ดิคเติบโตมากับนิ้วเท้ารูปร่างประหลาดทั้งสองข้าง ซึ่งเป็นปมที่เขาอับอายตั้งแต่ยังเด็ก เคียร์สเตนจึงเนรมิตนิ้วเท้าเซตใหม่ยกชุดให้ด้วยซีจีไอ ทีนี้พ่อของเธอก็สามารถเดินเท้าเปล่าไปไหนมาไหนบนสวรรค์ได้สบายๆ 

บนสวรรค์ยังมี Farrah Fawcett นักแสดงดังในอดีต, Frida Kahlo จิตรกรชื่อก้องโลก, Sigmund Freud บิดาแห่งจิตวิเคราะห์ และคนดังอีกหลายคนที่เป็นไอดอลของเคียร์สเตน รวมถึงคนที่สำคัญที่สุด แคทเทอรีน จอย จอห์นสัน แม่ของเคียร์สเตน ภรรยาผู้ล่วงลับของดิคที่มาเต้นรำคู่กับเขาในสวรรค์อย่างสนุกสนาน

ไม่ว่าโลกหลังความตายจะเป็นยังไง เคียร์สเตนสร้างโลกหลังความตายของพ่อให้น่าจดจำ และมันจะเป็นที่จดจำอย่างนั้นตราบนานเท่านาน

Netflix

Dick Johnson is Deadความตายของดิค จอห์นสัน

แม้เป็นสารคดีเกี่ยวกับความตายที่เทน้ำหนักไปที่ความคอเมดี้ อบอุ่น แต่ Dick Johnson is Dead ก็ไม่ได้ทำให้ความตายดูเป็นเรื่องตลกขบขัน

ความตายยังคงเป็นเรื่องน่ากลัว–โดยเฉพาะกับคนที่ยังอยู่ ความจริงข้อนี้เห็นได้ชัดในฉากหนึ่งที่เคียร์สเตนนัดทุกคนที่รู้จักดิคมา ‘กล่าวอำลา’ เขาในงานศพซึ่งถูกจัดขึ้นแบบปลอมๆ แม้บางคนจะรู้แล้วว่าไม่ใช่เรื่องจริง แต่ก็ยังมีคนที่กลั้นน้ำตาไว้ไม่ไหว เพราะการสูญเสียคนที่รักไปสักคนเป็นเรื่องที่ทำให้ใจแตกสลายได้เสมอ แม้แค่นึกถึง

“มันคงจะง่ายมากๆ ถ้าการรักใครให้แต่สิ่งสวยงามกับเรา แต่ความรักเรียกร้องให้เราต้องเผชิญหน้ากับความกลัวที่จะสูญเสียกันและกันไป” เคียร์สเตนสรุปไว้ในช่วงหนึ่งของหนัง 

“เมื่อเจอเรื่องหนักหนา เราต้องจับมือกันให้แน่นเข้าไว้ เฉลิมฉลองช่วงเวลาสั้นๆ แห่งความสุขสันต์ในเวลาที่เรายังทำมันได้”

Dick Johnson is Dead 5

Netflix

ดิค จอห์นสัน จะตายไหมในท้ายที่สุด คงต้องติดตามคำตอบกันเองในหนัง แต่ว่ากันตามตรง นั่นไม่ใช่ประเด็นสำคัญเท่าไหร่สำหรับเรา เพราะสุดท้าย ไม่ว่าดิคหรือใคร ความตายก็เป็นเรื่องหลีกเลี่ยงไม่ได้อยู่แล้ว  

สิ่งสำคัญคือ ดิค จอห์นสัน ทิ้งบางสิ่งบางอย่างซึ่งควรค่าแก่การจดจำไว้ในใจเราหลังจากดูจบ ทั้งนิสัยน่ารักของเขา ความลับของนิ้วเท้าอันไม่สมบูรณ์แบบ วิธีการแสดงความห่วงใยต่อคนรอบข้างอย่างตรงไปตรงมา

หรือความจริงที่ว่า เขาคือชายคนหนึ่งผู้ยอมตายครั้งแล้วครั้งเล่า เพียงเพราะจะได้มีชีวิตอยู่ในความทรงจำของลูกสาวตลอดไป

 

อ้างอิง

decider.com
Netflix
thrillist.com

ดิค จอห์นสัน จะตายไหมในท้ายที่สุด คงต้องติดตามคำตอบกันเองในหนัง แต่ว่ากันตามตรง นั่นไม่ใช่ประเด็นสำคัญเท่าไหร่สำหรับเรา เพราะสุดท้าย ไม่ว่าดิคหรือใคร ความตายก็เป็นเรื่องหลีกเลี่ยงไม่ได้อยู่แล้ว สิ่งสำคัญคือ ดิค จอห์นสัน ทิ้งบางสิ่งบางอย่างซึ่งควรค่าแก่การจดจำไว้ในใจเราหลังจากดูจบ ทั้งนิสัยน่ารักของเขา ความลับของนิ้วเท้าอันไม่สมบูรณ์แบบ วิธีการแสดงความห่วงใยต่อคนรอบข้างอย่างตรงไปตรงมา หรือความจริงที่ว่า เขาคือชายคนหนึ่งผู้ยอมตายครั้งแล้วครั้งเล่า เพียงเพราะจะได้มีชีวิตอยู่ในความทรงจำของลูกสาวตลอดไป

AUTHOR