หลายปีก่อน พอได้เห็นขวดเครื่องดื่มขนาดเล็กกะทัดรัดในฉลากดีไซน์สวย ได้รู้จักชื่อว่ามันคือ Kombucha หรือชาหมักอย่างหนึ่งที่ดีต่อสุขภาพ แม้จะยังเข้าไม่ถึงแก่นแท้ของอาหารชนิดนี้ ผู้บริโภคสายฟีลลิ่งอย่างฉันก็จดจำมันในฐานะความน่ารักเอาใจใส่ และจำชื่อแบรนด์ไทยนั้นได้แม่นว่า ‘Pure Luck’
ในที่สุดฉันก็ได้มาพูดคุยกับสมาชิกผู้อยู่เบื้องหลังผลิตภัณฑ์ที่ประทับใจวันนั้น เธอคือ ติ๊บ–ฉัตรทิพย์ พึ่งธรรม ผู้ผลิตคอมบูชามาแล้วเป็นเวลากว่าสิบปี โดยทำงานร่วมกับ Brett Lentine ซึ่งเป็น brewmaster ตั้งแต่วันที่เมืองไทยยังไม่ค่อยรู้จักคอมบูชา ช่วงหนึ่งติ๊บจึงตัดสินใจกลับไปพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่อเมริกา และ Pure Luck ก็ได้รับการจัดอันดับให้เป็น 1 ใน 5 แบรนด์คอมบูชาที่ดีที่สุดท่ามกลางกว่าหลายร้อยแบรนด์ในอเมริกา โดยนิตยสาร Food & Wine ในปี 2017
เปรี้ยว ซ่า สีสวย พอจิบคอมบูชาในแก้วทรงสูงแล้วก็อยากชักภาพลงอินสตาแกรม แต่เบื้องหลังภาพเก๋ๆ นี้โดยแก่นแท้แล้วติ๊บตั้งใจออกแบบให้คอมบูชาของ Pure Luck ดื่มในชีวิตประจำวันได้เรื่อยๆ จะนำไปจับคู่กับอาหารทดแทนแชมเปญหรือไวน์ก็ได้ เพราะสรรพคุณของคอมบูชาคือดูแลลำไส้ซึ่งมีความสำคัญประหนึ่งเป็นสมองที่ 2 ของร่างกาย ยิ่งบำรุงก็ยิ่งดี
ติ๊บย้ำว่าเธอไม่ได้แค่อยากให้คนรู้จักคอมบูชา แต่อยากชักชวนให้คนกลับมาดูแลสุขภาพโดยมองสิ่งต่างๆ ให้ลึกถึงรายละเอียด ด้วยวิถีเช่นนั้นเอง คอมบูชาของ Pure Luck เลยมีกระบวนการทำที่สวนกระแสทั้งในอเมริกาและไทย แต่นี่คือความตั้งใจที่อยากพาคนกลับมาบริโภคสิ่งที่เป็นธรรมชาติที่สุดเท่าที่จะเป็นได้
ไม่เป็นไรหรอกถ้าคุณอ่านจบแล้วไม่ได้อยากดื่มคอมบูชา แต่เรื่องราวของแบรนด์ Pure Luck น่าจะเป็นอีกแรงกระตุ้นให้คุณอยากลุกขึ้นมา ‘สร้างโชคดี’ ให้ตัวเองด้วยการดูแลร่างกายเพิ่มขึ้นสักนิดแหละน่า
สัญญาณจากร่างกายคือจุดเริ่มต้น
ติ๊บเรียนจบด้านถ่ายภาพและออกแบบจากต่างประเทศ ครอบครัวเธอให้ความสำคัญกับเรื่องสุขภาพเป็นทุนเดิม เธอมีประสบการณ์ใช้ชีวิตในหลายเมืองที่ยุโรป ได้เรียนรู้วัฒนธรรมที่ใส่ใจอาหารออร์แกนิกและสิ่งแวดล้อม พอย้ายไปทำงานที่นิวยอร์ก ร่างกายก็ ‘ช็อก’ กับวิถีที่เร่งรีบและวัฒนธรรมอาหารที่เน้นเร็วและสะดวกมากกว่าเรื่องสุขภาพ
“สองเดือนแรกเราถ่ายตลอดเวลา รับประทานปุ๊บถ่ายปั๊บ เลยเริ่มมองหาทางเลือกที่เป็นธรรมชาติในการเยียวยาร่างกาย สมัยนั้นคอมบูชายังไม่ฮิตที่ฝั่งนิวยอร์ก แต่พาร์ตเนอร์ธุรกิจที่เป็นคนอเมริกันเขาเริ่มทำคอมบูชาแล้ว เขาเป็นช่างภาพเหมือนกัน มีไลฟ์สไตล์ปาร์ตี้ พักผ่อนน้อย เป้าหมายของเราและเขาตรงกันว่าจะหาสมดุลให้ร่างกายได้อย่างไร เราเลยเริ่มศึกษาเครื่องดื่มชนิดนี้”
“อีกเหตุผลหนึ่งคือที่บ้านเป็นมะเร็งเต้านมโดยกรรมพันธุ์ เราเคยผ่าตัดเต้านมแล้วครั้งหนึ่ง ทีนี้ช่วงอยู่นิวยอร์กมันเหมือนจะกลับมา ตรงนั้นเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้คิดได้ว่า ต่อให้เรามีเสื้อผ้าสวยๆ แต่ข้างในเราไม่สมดุล ไม่สะอาด มันก็ไม่มีแรงออกไปทำมาหากิน ใช้ชีวิตไม่ได้”
เส้นทางอาชีพของติ๊บเปลี่ยนไปหลังจากวันนั้น จนกระทั่งหลังได้รับรางวัลในปี 2017 โรคมะเร็งเดินทางมาหาคนรักในครอบครัวของเธอ ติ๊บจึงกลับมาลงหลักปักฐานในไทยเพื่อดูแล พร้อมพา Pure Luck กลับมาเปิดตลาดที่นี่อีกครั้ง
พลังจากชีวิตเล็กๆ
ฉันรู้สึกว่าโลกของคอมบูชาไม่ต่างจากโลกที่เต็มไปด้วยรายละเอียดของไวน์ เบียร์ และแชมเปญ หากต้องแนะนำโดยกระชับสั้น คอมบูชาคือเครื่องดื่มอันอุดมไปด้วยสิ่งมีชีวิต เมื่อดื่มเข้าไป แรงงานแบคทีเรียที่ดี โพรไบโอทิกส์ กรดอะมิโน วิตามินบีต่างๆ สารต้านอนุมูลอิสระ จะไปช่วยปรับสมดุลในลำไส้ ช่วยขับสารพิษที่ตกค้างออกตามธรรมชาติ
ติ๊บอธิบายว่าการดื่มคอมบูชาคือการเติมแบคทีเรียดีกลับสู่ร่างกาย ที่จริงพวกเขาใช้ชีวิตอยู่ในลำไส้อยู่แล้ว แต่การใช้ชีวิต การกินอาหารไม่เหมาะสม ยาปฏิชีวนะ หรือแม้กระทั่งความเครียด คือสิ่งที่ทำลายแบคทีเรียดีให้มีจำนวนลดน้อยลง
“ลำไส้ของเราสำคัญมากๆ เพราะเขาคือสมองที่ 2 คือจุดศูนย์รวมของร่างกาย ถ้าลำไส้หรือ gut ของเราสมดุล ส่วนอื่นเขาจะดีตามไปด้วย ลูกค้าบางคนปวดท้องตลอดเวลาจนไม่มีชีวิตในสังคม เวลาปวดท้องมันจะหงุดหงิด กังวล อึดอัด ไม่สบายตัว คุณแม่ท่านหนึ่งมาซื้อคอมบูชาให้ลูกที่ปวดท้องตลอด พอดื่มแล้วดีขึ้น สังคมเขากลับมา อารมณ์ก็ดีขึ้น” มนุษย์ท้องไส้แปรปรวนง่ายอย่างฉันพยักหน้ารัวๆ ระหว่างฟัง
“ตามสโลแกนของเราคือ Healthy Gut, Happy Mind! ลำไส้ทำงานร่วมกับสมอง ลำไส้แข็งแรงดี ความคิดดีๆ และอารมณ์ดีๆ ก็จะมีตามมา คล้ายกับสำนวนโบราณที่บอกว่า Trust your gut. ก็แฝงความหมายว่า ถ้าลำไส้แข็งแรง เขาจะไกด์บอกเราได้เลยว่าเราควรจะเลือกอะไรให้ตัวเองบ้าง เพราะลำไส้ช่วยในการโฟกัสและตัดสินใจ”
อาหารที่ปรุงด้วยวิทยาศาสตร์ ศิลปะ และหัวใจ
สำหรับการทำคอมบูชาที่เป็นการดีลกับสิ่งมีชีวิต การทำเครื่องดื่มนี้ให้มีคุณภาพไม่ใช่เรื่องง่าย เปรียบเทียบเหมือนการปลูกผักที่สภาพแวดล้อมทุกอย่างล้วนมีผล อาหารอร่อย มีคุณภาพ ต้องดีตั้งแต่วัตถุดิบ ติ๊บใส่ใจในการเลือกทุกอย่างที่ดีเป็นจุดตั้งต้น ตั้งแต่วัตถุดิบ ขั้นตอนกระบวนการทำ สภาพแวดล้อมในการหมัก ระยะเวลาที่เหมาะสม ไปจนถึงบรรจุภัณฑ์แก้วที่ไม่ก่อให้เกิดสารพิษในร่างกายซ้ำสอง
“เราเป็นคนอยากรู้อยากเห็น ช่างสังเกตรายละเอียด ชอบทดลอง ถึงจะจบศิลปศาสตร์มา แต่เรารู้สึกว่าเราทำให้ศิลปะการกินดื่มที่มีคุณภาพและดีต่อสุขภาพมาบรรจบกับวิทยาศาสตร์ได้” เธอเล่ายิ้มแย้ม
ก่อนเลือกใช้วัตถุดิบทุกอย่างต้องมีการทดสอบชัดเจน วัตถุดิบตั้งต้นที่สำคัญคือน้ำ สมัยทำคอมบูชาอยู่ลอสแอนเจลิส หนึ่งในเมืองต้นกำเนิดกระแสดูแลสุขภาพของโลก ติ๊บเลือกใช้น้ำแร่ท้องถิ่นแท้ๆ พอกลับมาไทย เธอก็นำน้ำแร่ทุกยี่ห้อมาทดสอบค่า pH และสารอาหาร ถามว่าทำไมไม่ใช้น้ำกรองเพื่อประหยัดต้นทุน คำตอบคือน้ำมีรสชาติและสารอาหารตามธรรมชาติแตกต่างกัน
“เราต้องรู้จักใส่ใจ รู้จักชิม รู้จักกิน รู้จักสังเกต สำหรับใบชา เราลงลึกถึงเรื่องดิน ลงพื้นที่ดูการเพาะปลูกเก็บเกี่ยว ดูการทำงานของไร่ชาแบบ biodynamic ที่เขาสนใจว่าคืนวันพระจันทร์เต็มดวงมีผลต่อการเพาะปลูก มีการสวดมนต์ในไร่ชา จริงๆ มันคือวิทยาศาสตร์ คล้ายๆ น้ำมนต์ เวลาพระสวดมนต์ โมเลกุลของน้ำจะเรียงตัวจากการสั่นสะเทือนของการเปล่งเสียง ทุกอย่างมีผลกระทบหมด เราต้องใช้เวลาสังเกตจึงจะเข้าใจ”
กุญแจสำคัญของ Pure Luck คือการกลับสู่ความเรียบง่าย คอมบูชาของที่นี่ไม่เติมน้ำผลไม้เพิ่มเติมเพื่อเลี่ยงปริมาณน้ำตาลและสิ่งที่อาจรบกวนกระบวนการหมัก ใช้เวลาหมักอย่างน้อย 21 วันในอุณหภูมิเหมาะสมเพื่อให้จุลินทรีย์ย่อยน้ำตาลเรียบร้อย หากใจร้อนหมักไม่กี่วัน เท่ากับน้ำตาลที่ใส่ลงไปในช่วงตั้งต้นยังอยู่เท่าเดิม แทนที่ร่างกายจะได้ประโยชน์ก็กลายเป็นโทษ
ด้านสภาพแวดล้อม สมัยซอยนานา ย่านหัวลำโพง ยังไม่คึกคัก Pure Luck เป็นเจ้าแรกๆ ที่ไปบุกเบิก ติ๊บปรับให้ตึกมีลักษณะเปิดโล่งและมีต้นไม้ บรรยากาศคล้ายกรีนเฮาส์ เธออยากให้สิ่งรอบข้างเหล่านี้สื่อสารว่าทุกรายละเอียดมีผลต่อคุณภาพชีวิต พอกลับมารอบนี้ เธอย้ายไปผลิตคอมบูชาที่หัวหิน บนเส้นทางมุ่งหน้าป่าละอู เพราะอากาศบริสุทธิ์เป็นสิ่งสำคัญต่อชีวิตและคอมบูชา
ขวดคอมบูชาเล็กๆ วางรออยู่ตรงหน้าให้เตรียมรินลงแก้ว กว่าจะได้รสชาติเหล่านี้ มันเดินทางผ่านเรื่องราวมามากมาย และนี่ก็เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น
ดื่มได้ดื่มดี ทำกินเองได้ยิ่งดี
คอมบูชาควรดื่มเป็นประจำทุกวัน อย่างน้อยวันละหนึ่งขวด ถ้าใครเป็นมือใหม่หัดดื่ม ติ๊บแนะนำให้เริ่มต้นด้วยรสชาติที่เปรี้ยวน้อยที่สุดแล้วค่อยไล่ระดับไป ไม่อย่างนั้นจะตกใจเอาง่ายๆ
เธอเสาะหาชาจากประเทศต่างๆ ทั่วโลกมาออกแบบรสชาติ พอกลับมาไทยก็ใช้เวลานานหลายปีเพื่อพัฒนาสูตรที่ใช้วัตถุดิบในไทย ทุกวันนี้ Pure Luck กำลังศึกษาวัตถุดิบชาป่า รวมทั้งทำงานร่วมกับไร่รื่นรมย์และชุมชนป่าหินลาดในด้วย
ใน 7 รสชาติของหมวด everyday flavor แต่ละรสชาติมีเรื่องราวในตัวเอง เช่น Mr.Oolong เกิดจากชาอู่หลง 3 แหล่งเบลนด์เข้าด้วยกัน หนึ่งในนั้นเป็นชาอู่หลงเพาะปลูกในไทยที่ไม่มีจำหน่ายทั่วไป ส่วน Miss Darjeeling ก็ทำมาจากชาในไร่ของครอบครัวสุดท้ายที่ปลูกในระบบ biodynamic ส่งตรงจากรัฐดาร์จีลิ่ง ประเทศอินเดีย
ฉันลองดื่มคอมบูชารส Silver Jasmine ที่เกิดจากชาเขียว ชาขาว ดอกมะลิ กับน้ำผึ้ง เมื่อจิบและลองกลั้วในปากก็ได้กลิ่นมะลิชัดเจน การจะได้อะโรม่าธรรมชาติแบบนี้ต้องใช้มะลิออร์แกนิกถึง 10 กิโลกรัมต่อชา 1 กิโลกรัม ทดแทนน้ำมันหอมระเหยซึ่งเป็นเคมีที่มีผลกระทบต่อระบบการหมัก
อีกรสชาติที่ไม่พูดถึงไม่ได้คือ Bangkok Detox ที่ให้กลิ่นสมุนไพรต้มยำชัดเจนตั้งแต่ได้ดม รสแซ่บๆ นี้เกิดจากชาผู่เอ๋อที่หมักตัวเองมาเป็นเวลา 13 ปี ขิง พริกขี้หนู มะนาว พริกคาเยนน์ และเมเปิลไซรัป จิบแล้วตาสว่างทันทีเพราะความจัดจ้าน มีสรรพคุณล้างพิษจนลูกค้าหลายคนยกให้เป็นยาสามัญประจำบ้าน
ฉันดื่มไปหลายแก้วจิ๋วแล้วมีเหงื่อชื้น ส่วนช่างภาพรู้สึกท้องร้อนๆ ติ๊บบอกว่าเป็นเพราะเหล่าจุลินทรีย์กำลังแอ็กทีฟทำงาน (แต่ดื่มคอมบูชาไม่ต้องกลัวถ่ายท้อง ถ้าท้องเสียขึ้นมาแสดงว่ากระบวนการหมักไม่สะอาดพอ)
สิ่งที่ลิ้นรับรู้ล้วนเกิดจากปฏิกิริยาและเวลาที่หมักบ่มตามธรรมชาติ เมื่อไม่อัดแก๊ส โมเลกุลความซ่าจึงเล็กกว่า ดื่มแล้วไม่ประสบปัญหาความซ่าจนหลับตาปี๋เหมือนดื่มน้ำอัดลม รู้สึกเหมือนกำลังดื่มไวน์หรือแชมเปญมากกว่า
“คอมบูชามีหลายมิติ มีความเปรี้ยว ความซ่า เราต้องใช้จินตนาการในการสร้างรสชาติขึ้นมา ทำอย่างไรให้รสกลมกล่อม ไม่แหลมโดด ต้องหาสมดุลในการหมัก แต่พื้นฐานสำคัญคือคุณค่าต้องอยู่ครบ”
คอมบูชาไม่ได้ดื่มแล้วโรคภัยจะหายขาดในระยะอันสั้น แต่ติ๊บรู้ดีว่าการจ่ายเงินสำหรับคอมบูชาขวดละ 125 บาททุกวันถือเป็นภาระสำหรับลูกค้าบางกลุ่ม กลับมาครั้งนี้เธอจึงพยายามถ่ายทอดความรู้ในคลาสสอนทำคอมบูชาแบบ 101 สำหรับกลับไปทำกินเองที่บ้าน เพื่อสุขภาพที่ดีของคนในครอบครัว
ในโหลชาหมักจะมีสิ่งหน้าตาคล้ายๆ แผ่นฟองน้ำลอยอยู่ด้านบน มันเรียกว่าสโคบี (SCOBY–Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast) ฉันเคยได้ยินเรื่องการเลี้ยงสโคบีเพื่อทำคอมบูชา แต่ติ๊บบอกว่าสโคบีเป็นผลพลอยได้จากการหมักเท่านั้น ไม่ใช่หัวเชื้อที่ควรแบ่งกันไปใช้ต่อ เวลาเห็นบางร้านแบ่งสโคบีใส่ถุงพลาสติกขายจึงยิ่งน่าเป็นห่วง เพราะคอมบูชาที่มีฤทธิ์เป็นกรดย่อมกัดพลาสติกได้ เธอเน้นย้ำเรื่องกระบวนการทำที่ถูกต้องกับคนที่มาเวิร์กช็อปเสมอ เพื่อจะได้บริโภคสิ่งที่ดีต่อร่างกายอย่างแท้จริง
“เราไม่ได้แค่อยากให้มาเรียนรู้วิธีทำคอมบูชา แต่อยากให้เห็นภาพว่าทุกอย่างเกี่ยวเนื่องอยู่ในชีวิตประจำวัน คนจะสุขภาพดีต้องมีวินัยในการออกกำลังกาย รับประทานอาหาร ศึกษาหาความรู้ที่ถูกต้อง ถ้าเริ่มให้ความใส่ใจในการทำคอมบูชา คนๆ นั้นก็จะเริ่มใส่ใจรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ในการใช้ชีวิตด้วย”
ออร์แกนิกตลอดเส้นทาง รวมทั้งการตลาดด้วย
ถ้าแบรนด์อาหารเพื่อสุขภาพจะทำการตลาดด้วยการโฆษณา ส่งสินค้าให้คนดังรีวิว ในโลกธุรกิจนั่นไม่ผิดอะไร เพียงแต่สำหรับติ๊บ เธออยากให้สินค้าพูดด้วยตัวมันเอง การเติบโตอย่างยั่งยืนของ Pure Luck จึงค่อยๆ เกิดจากการบอกปากต่อปากจากลูกค้าที่ดื่มแล้วสุขภาพดีขึ้นจริง
แม้จะมีเทรนด์ดื่มคอมบูชาลดความอ้วนเพราะช่วยให้ระบบเมทาบอลิซึมและขับถ่ายดีขึ้น เธอก็เลือกจะไม่พูดถึง มีไม่น้อยที่ลูกค้าดื่มเยอะจนหุ่นเพรียวลง แต่สาเหตุที่แท้จริงเป็นเพราะเขามีปัญหาสุขภาพอยู่ก่อนหน้า เช่น โรคเบาหวาน “เราอยากให้มองให้ลึกซึ้งไม่ว่าจะทำอะไร จะเป็นผู้ผลิตหรือผู้บริโภคก็ตาม” ติ๊บย้ำ
เธอพูดถึง ‘ต้นทุนเวลา’ อยู่บ่อยครั้ง มันคือองค์ประกอบที่ขาดไปไม่ได้ในการสร้างคอมบูชา ทั้งเวลากว่าจะลงพื้นที่เสาะหาวัตถุดิบที่ดี เวลาที่ใช้ในการหมักจนชาเสร็จสมบูรณ์พร้อมวางขาย แต่เธอยินดีลงทุนกับมัน เพราะทั้งคอมบูชาและสุขภาพที่ดีไม่มีทางลัด ทุกคนต้องเรียนรู้และอดทน เวลาเท่านั้นคือเครื่องพิสูจน์
บางเสียงวิจารณ์ว่าแบรนด์นี้ช่างเรื่องมาก แต่เมื่อเห็นคนรอบข้างได้รับประโยชน์จากคอมบูชา คนมีอาการแพ้จากสารพิษดีขึ้น คนมีปัญหากรดไหลย้อนมีชีวิตที่มีความสุขขึ้น ติ๊บก็มั่นคงในจุดยืน
“มีสื่อมาสัมภาษณ์ว่าเราประสบความสำเร็จทางธุรกิจไหม ไม่รู้สิ เรารู้แต่ว่าเราประสบความสำเร็จเมื่อลูกค้ากลับมาหาเพราะสุขภาพเขาดีขึ้นจริง ถ้านับความสำเร็จเชิงตัวเลขคงอีกเรื่องหนึ่ง” เธอหัวเราะร่วน
“บางคนบอกว่าเราทำดื่มเองแบบหนึ่งแล้วทำขายแบบถูกๆ ก็ได้ แต่เราทำดีที่สุดสำหรับทุกคนที่ดื่ม เราดื่มยังไงลูกค้าต้องได้ดื่มเหมือนกัน มันเป็นเรื่องระยะยาวมากกว่าตัวเงิน เราไม่ได้ใช้เทคโนโลยีในการผลิตมากนัก มันยาก มันต้านกระแสโลก แต่เรารู้สึกว่าพอเริ่มต้นยากแล้วมันทำให้เรามีพัฒนาการขึ้นไปอีก ความยากกลายเป็นการเรียนรู้ เป็นความท้าทาย เป็นต้นทุนที่เราแฮปปี้ที่จะลงมือทำ เราอยากได้ของดี ถ้าไปหยิบอะไรง่ายๆ มาใช้ ง่ายอาจไม่ได้แปลว่าดี และยากก็ไม่ได้แปลว่าทำไม่ได้” หญิงสาวสรุป
เฟซบุ๊ก : Pure Luck Bangkok
เว็บไซต์ : purekombucha.com
