ไม่รู้ว่าตอนที่บทความนี้เผยแพร่ไป เมืองไทยยังจะหนาวอยู่ไหม แต่ที่ไต้หวันกำลังหนาวได้ที่ แถมปีนี้ดูท่าทางจะได้หนาวหนักสะใจกันไปข้างหนึ่ง
เวลาหนาวๆ แบบนี้ถ้าจะชวนใครไปกินข้าวด้วยกัน ตัวเลือกแรกๆ ก็มักจะเป็น หั่วกัว (火鍋) ชื่อภาษาจีนของหม้อไฟหรือฮอตพอตที่เราเรียกกัน เพราะน้ำซุปร้อนๆ เนื้อสัตว์ กับน้ำจิ้มต่างๆ ช่วยให้รู้สึกอบอุ่นขึ้นได้เยอะ
เวลามีเพื่อนคนไทยมาเที่ยวไต้หวันก็ชอบถามกันว่า “หม้อไฟหมาล่าที่ไหนอร่อยบ้าง” ซึ่งบอกตามตรงว่าเป็นคำถามที่ตอบยากมากสำหรับเรา—คนที่ไม่กินเนื้อ เข้าไม่ถึงความอร่อยของเนื้อ และไม่ชอบน้ำซุปหมาล่า เพราะจะกินหม้อไฟที่ไหนถ้าน้ำซุปโอเค มีตัวเลือกให้ปรุงน้ำจิ้มเยอะ มีไอศครีมอร่อย ก็ถือว่าเป็นร้านหม้อไฟที่อร่อยได้หมด แต่น้ำซุปที่โอเคสำหรับเราบางครั้งก็ถือเป็นน้ำซุปจืดๆ สำหรับเพื่อนคนไทย
ระหว่างที่หาข้อมูลประกอบการเขียนบทความนี้ เราเจอหลายบทความมากที่เขียนเรื่อง “หม้อไฟเป็นการกินที่มีวัฒนธรรม” ในช่วงต้นปีที่ผ่านมา
พอลองหาข้อมูลเพิ่มเลยเจอว่าเป็นเพราะปลายปีที่แล้วมีผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารชาวฮ่องกงคนหนึ่งตอบคำถามในรายการโทรทัศน์ว่า “ถ้าเลือกให้อาหารบนโลกหายไปอย่างหนึ่งได้ คุณจะเลือกอาหารชนิดไหน?” ซึ่งเขาเลือกหม้อไฟ และให้เหตุผลว่า เป็นเพราะหม้อไฟนั้นเป็นอาหารที่ถูกทำขึ้นอย่างไร้อารยธรรม เกิดเป็นเทรนด์ ‘ปกป้องหม้อไฟ’ ขึ้นบนอินเทอร์เน็ต และบทความต่างๆ ที่เราเจอก็น่าจะเป็นส่วนหนึ่งของเทรนด์นี้เหมือนกัน
ต้องขอบคุณผู้เชี่ยวชาญคนนั้นที่ทำให้เราหาข้อมูลได้ง่ายขึ้น เพราะในเวลาปกติคงไม่ค่อยมีคนเขียนถึงวัฒนธรรมการกินหม้อไฟได้ละเอียดกันขนาดนี้ ทั้งหมดก็เพื่อแย้งว่าหม้อไฟมีอารยธรรมและเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งนะ
หม้อไฟเป็นอาหารที่มีประวัติยาวนานซึ่งเราจะไม่พูดถึงในบทความนี้ แต่ในไต้หวันเองส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลมาจากจีนแผ่นดินใหญ่ ทั้งหม้อไฟเป็ดในน้ำซุปขิง (薑母鴨) จากฝูเจี้ยน—บ้านเก่าของบรรพบุรุษชาวไต้หวันหลายคน หรือหม้อไฟหมาล่า (麻辣鍋) กับหม้อไฟผักกาดดอง (酸菜白肉鍋) ที่รับเข้ามาในสมัยรัฐบาลก๊กมินตั๋ง ไปจนถึงชาบู-ชาบูที่รับมาจากญี่ปุ่น ส่วนหม้อไฟเอกลักษณ์ของชาวไต้หวันเองก็คือหม้อไฟเต้าหู้เหม็น (臭臭鍋) ที่เป็นเมนูหลักของร้านหม้อไฟโลคอลหลายร้าน หรืออย่างหม้อไฟหมาล่าที่โด่งดัง ปัจจุบันก็ถูกปรับให้เหมาะกับไต้หวันมากขึ้นทั้งเครื่องเทศในน้ำซุปและวัตถุดิบหลักในหม้อไฟจึงไม่เหมือนกับต้นตำรับจากเสฉวนเสียทีเดียว
สำหรับคนไต้หวัน หากเป็นเมื่อก่อนหม้อไฟเป็นอาหารที่จะได้กินก็ต่อเมื่อมีโอกาสพิเศษมากๆ หรือช่วงเทศกาลปีใหม่ที่คนในครอบครัวมาล้อมวงกินข้าวกัน แต่เดี๋ยวนี้ไม่ว่าไปที่ไหนก็เจอร้านหม้อไฟได้ง่ายดาย แถมมีหลากหลายแบบให้เลือกตามความชอบ จะเป็นหม้อไฟแบบบุฟเฟต์ แบบจ่ายตามจริง แบบหม้อใหญ่กินด้วยกัน แบบแยกคนละหม้อ แบบทานที่ร้าน แบบสั่งกลับบ้าน แบบโลคอลตามไนต์มาร์เก็ต ไปจนถึงแบบหรูหรากินไปชมวิวไป ทำให้เดี๋ยวนี้ใครอยากกินหม้อไฟเมื่อไหร่ก็กินได้ ไม่ต้องรอโอกาสพิเศษอีกต่อไป
หม้อไฟกลายเป็นอาหารที่หลายคนนึกถึงเวลาต้องไปกินข้าวด้วยกันหลายคนหรือนึกไม่ออกว่าอยากจะกินอะไรเป็นพิเศษ หลายคนให้เหตุผลไว้ในบทความของเทรนด์ปกป้องหม้อไฟว่าในหม้อไฟใครอยากจะกินอะไรก็มีหมดทุกอย่าง รสชาติของน้ำซุปกับน้ำจิ้มก็เลือกได้เองตามใจ มันจึงเป็นตัวเลือกที่ง่ายที่สุด และบรรยากาศระหว่างการกินหม้อไฟก็เป็นความพิเศษอย่างหนึ่ง เพราะปกติคนเรามักไปร้านหม้อไฟกับคนที่สนิทมากๆ หรือกับครอบครัวเท่านั้น ความพิเศษเหล่านี้แหละที่เป็นวัฒนธรรมของหม้อไฟ
การขยายตัวของวัฒนธรรมหม้อไฟยังส่งผลในแง่เศรษฐกิจ จากรายงานปี 2018 ไต้หวันมีร้านหม้อไฟแบบเชนสโตร์ทั้งหมด 1,834 ร้าน คิดเป็นกว่า 40% ของร้านอาหารเชนสโตร์ทั้งหมด และเพราะหม้อไฟแบบไต้หวันมักมีลูกชิ้นแบบพิเศษต่างๆ ที่ผลิตขึ้นมาเพื่อวงการหม้อไฟโดยเฉพาะ เฉพาะลูกชิ้นที่นิยมกันในปีหนึ่งมียอดผลิตมากกว่า 53 ล้านชิ้น ยังไม่รวมลูกชิ้นชนิดอื่นๆ จากโรงงานอื่นๆ อีก
โดยส่วนตัวแล้วเราว่าการชิมลูกชิ้นแปลกๆ ของแต่ละร้านก็ถือเป็นความสนุกอีกอย่างของการกินหม้อไฟล่ะ
เดาว่าใครที่มาไต้หวันก็คงจะไม่พลาดไปร้านหม้อไฟกันอยู่แล้ว โดยเฉพาะหม้อไฟหมาล่าที่ซี้ดซ้าดถูกปากคนไทย แต่ถ้าใครใจถึงอีกหน่อยก็อยากแนะนำให้ลองหม้อไฟเต้าหู้เหม็นดู เพราะนี่แหละคือความอร่อยแบบฉบับไต้หวันแท้ๆ
ชี้เป้าร้านหม้อไฟยอดฮิตของคนไต้หวัน
1. ซานมาโช่วโช่วกัว 三嗎臭臭鍋
ร้านหม้อไฟเต้าหู้เหม็นที่โด่งดัง ราคากลางๆ และมีหลายสาขาทั่วไต้หวัน นอกจากหม้อไฟเต้าหู้เหม็นที่เป็นเมนูซิกเนเจอร์ก็ยังมีหม้อไฟอื่นๆ ให้เลือกสั่งด้วย ถือเป็นร้านโลคอลที่ทานง่ายตรงคอนเซปต์หม้อไฟในปัจจุบัน
2. จานจี้หมาล่าหั่วกัว 詹記麻辣火鍋
ร้านหม้อไฟหมาล่าสไตล์ไต้หวันที่คนไต้หวันหลายคนติดอกติดใจ เปิดมาตั้งแต่ปี 1994 และยังคงตกแต่งร้านด้วยสไตล์ดั้งเดิมเหมือนในยุค 90s จนเป็นเอกลักษณ์ของร้าน มี 2 สาขาในไทเปและนิวไทเป ร้านนี้มีเปิดจองที่นั่งออนไลน์ด้วย
3. ติ่งวั่งหมาล่ากัว 鼎旺麻辣鍋
เป็นอีกร้านที่เปิดมานานแล้วเหมือนกัน เมนูขึ้นชื่อที่คนไต้หวันทุกคนต้องสั่งเมื่อมาทานหม้อไฟที่นี่คือตีนไก่กับเลือดเป็ด ร้านนี้ก็ควรจองก่อนไปเหมือนกัน แต่เขาเปิดรับจองที่นั่งทางโทรศัพท์เท่านั้น ใครสนใจโทรไปจองเบอร์นี้เลย 0227044172