ตอนเห็นยาดมแบรนด์นี้ครั้งแรก เรานึกไปถึงปากกาลามี่ (Lamy) หรือแก็ดเจตออกใหม่สุดไฮเทค
แต่เมื่อได้อ่านแนวคิดการออกแบบแล้ว ก็พบว่ามันมีที่มาจากซิการ์หรือบุหรี่ไฟฟ้าที่ห่างไกลจากความนึกคิดของตัวเองเหลือเกิน
กฤษณ์ พุฒพิมพ์ คือดีไซน์ไดเรกเตอร์ของ Dots Design Studio หนึ่งในสมาชิกกลุ่ม Design Plant หรือกลุ่มดีไซเนอร์ที่มีแบรนด์และสตูดิโอเป็นของตัวเอง ซึ่งรวมตัวกันเพื่อทำงานครีเอทีฟ ผุดไอเดีย ‘Design Instinct’ ที่ได้จากการเห็นวิธีแก้ปัญหาเฉพาะหน้าของชาวบ้านที่มีความคิดสร้างสรรค์ เช่น ถังหล่อซีเมนต์ที่ใช้ปักร่มตามร้านอาหารข้างทาง เป็นโจทย์ในการดีไซน์โปรดักต์เพื่อเข้าร่วมในงาน Bangkok Design Week 2019
และเขาเลือกรีดีไซน์ ‘ยาดม’ เป็นชิ้นงานตัวแทนของ Dots Design Studio
ในงาน โปรดักต์ชิ้นนี้ได้รับกระแสตอบรับดีมากจากผู้ชม จนได้รับการพัฒนาให้เป็นหนึ่งใน Dots Object ซึ่งมี Plywood Bike จักรยานฟิกซ์เกียร์ทำจากไม้ดีไซน์เท่ที่ได้รับความสนใจอย่างล้นหลามเมื่อหลายปีก่อน
ลองอ่านแนวคิดการออกแบบต่อจากนี้ของเขาดู แล้วจะรู้ว่าทำไมประโยค “เรื่องทำของให้มันเท่ผมถนัด ทำยังไงให้มันแตกต่างเราถนัดมาก” ที่กฤษณ์พูดมันจริงเสียจนเราอดเห็นด้วยไม่ได้
ตีความใหม่จากยาดมเป็นอโรม่า
นักออกแบบที่พ่วงตำแหน่งเจ้าของแบรนด์ออกตัวว่าเขาไม่ใช้ยาดม แต่ด้วยธีม ‘Design Instinct’ ที่จับประเด็นการใช้ชีวิต เน้นการแก้ปัญหาทั่วๆ ไปตามท้องถนน เขาจึงอยากได้โปรดักต์ที่ทุกคนรู้จักแต่มองข้าม และยาดมก็เป็นโปรดักต์ที่ทุกคนรู้จักไม่ว่าจะใช้หรือไม่ใช้ก็ตาม แต่ไม่เคยมีการพัฒนาภาพลักษณ์เลย
“ภาพลักษณ์ของยาดมที่เรารู้คือแบบนี้” กฤษณ์เปิดพรีเซนเทชั่นที่ใช้นำเสนอในกลุ่ม Design Plant ให้ดู เป็นภาพเด็กชายคนหนึ่งยัดยาดมเข้ารูจมูกทั้งสองข้าง
“ภาพลักษณ์มันดูไม่ดี แต่โปรดักต์มันดีนะ ไม่มีใครบอกว่ายาดมไม่ดี สรรพคุณยาดมมันดี ใช้แล้วติดนะเว้ย ทุกคนใช้ เรานึกภาพกลับไปก็จริงด้วย เรามีเพื่อนผู้หญิงน่ารัก ดูไฮโซ ถือกระเป๋าแบรนด์เนม ใช้ยาดม ติดยาดม แต่เขาถือยาดมออกมาแล้วไม่เท่เลยในมุมเรา เราเลยอยากเล่นเรื่องนี้ ทำไมยาดมมันเท่ไม่ได้ แค่เปลี่ยนภาพลักษณ์ยาดมที่เราคุ้นชินให้เท่ขึ้น ลองรีเสิร์ชตลาดเพิ่มขึ้น perception ของยาดมสำหรับคนต่างชาติเป็นยังไง ฝรั่งไม่แน่ใจ แต่จีน ไต้หวัน ญี่ปุ่น รู้จักโปรดักต์นี้ดี รู้จักว่าเป็นไทยโปรดักต์ บางครั้งพวกเขาก็เอาโปรดักต์เราไปทำเป็นเรื่องโจ๊ก” ภาพไอดอลเกาหลีคนหนึ่งที่มียาดมยัดรูจมูกในจอคอมฯ ดูตลกจนเราหลุดขำออกมา
“เราก็ตีความใหม่ว่าจริงๆ แล้วที่เราเรียกว่ายาดมมันเป็นอโรม่า มันคือน้ำหอมของฝรั่ง เลยเป็นที่มาของชื่อแบบบังเอิญ เป็นอโรม่าที่อาม่าเราใช้ แล้วเราก็จะเปลี่ยนภาพผู้ใช้ให้เป็นคนวัยนี้” ภาพบนจอเปลี่ยนเป็นภาพชายหนุ่มฝรั่งกำลังถือยาดมในรูปลักษณ์ใหม่ ซึ่งตอนที่เสนอชิ้นงานนี้ในกลุ่มนักออกแบบ กฤษณ์พยายามเล่นสนุก ล้อเลียนมันด้วยการทำเป็น project proposal กึ่งๆ pitching ไปในตัว คล้ายๆ กับงานเปิดตัวโปรดักต์ใหม่ของ apple
เรียกว่าเป็นโปรเจกต์สนุกๆ ที่ทำอย่างจริงจังก็ว่าได้
ในงาน Bangkok Design Week เขาจัดแสดงตัวโปรโตไทป์ยาดมที่ทำจากทองเหลือง และทำให้เหมือนว่ากำลังขายอยู่จริงๆ โดยตั้งราคาพรีออร์เดอร์ไว้ที่ 39.9 ดอลลาร์สหรัฐแบบที่ Steve Jobs ทำ ผลคือมีคนสั่งซื้อจริง และผลตอบรับดีมากจนเขาตัดสินใจทำเป็นโปรดักต์เพื่อการค้า
ออกแบบให้เท่จนผู้ใช้อยากถือให้คนเห็น
ตอนที่กฤษณ์ได้ยินเราบอกว่าทรงยาดมเหมือนปากกาลามี่ เขาพยักหน้ารับยิ้มๆ
“บางคนก็เห็นเป็นบุหรี่ IQOS ซึ่งมันถูกหมดเลย อย่างที่บอก ไอเดียเริ่มต้นเราตั้งใจสร้างภาพล้อเลียนพวกนั้น กระบวนการของงานดีไซน์เลยค่อนข้างสนุก เพราะเราเห็นภาพในหัวชัดมาก เรื่องทำของให้มันเท่คือผมถนัด ทำยังไงให้มันแตกต่างเราถนัดมาก” พอหันไปเห็นจักรยานไม้ข้างๆ โต๊ะที่เรานั่งคุยกันอยู่ เราก็ไม่มีข้อโต้เถียง
“แนวคิดที่พัฒนามันมาจนออกมาเป็นหน้าตาแบบนี้ คือเราอยากลบภาพเก่าของมัน ทำยังไงให้ภาพยัดจมูกหายไป เพราะเรารู้สึกว่ามันไม่เท่ ท่าทางการใช้ดูเสียบุคลิก เลยไปลองดูว่ามีโปรดักต์ไหนที่ใช้แล้วเท่ ถือแล้วเท่ หรือว่าขนาดหยิบมาแล้วเท่ว่ะ อย่างแรกๆ ที่เรานึกถึงคือบุหรี่ เราถามตัวเองกลับไปว่าทำไมเมื่อก่อนตอน ม.ปลายถึงคิดว่าการสูบบุหรี่มันเท่วะ ทั้งๆ ที่ทุกคนไม่เคยบอกว่าบุหรี่มีประโยชน์ต่อชีวิต เราถูกปลูกฝังมาแบบนี้ เลยคิดว่าทำไมคนยังสูบอยู่ ก็ไปสังเกตว่ามีอะไรที่ทำให้คนยังใช้มันอยู่นอกจากติดบุหรี่ คำตอบที่เราได้คือก็มันเท่ไง การคีบ การสูบมัน ภาพในหัวของเราคือดูเท่ ดูเก๋าดี นั่นคือพอยต์ที่ทำให้คนใช้โปรดักต์แบบนี้อยู่ แล้วมีอะไรอีก ซิการ์ไหม บียอนด์ไปกว่านั้น ไปป์ การคาบไอ้นี่แล้วทำอยู่อย่างนี้มันดูเท่ สูบซิการ์ดูเท่กว่าสูบบุหรี่อีก ดูมีระดับขึ้นมาด้วย” เขาทำท่าประกอบให้เห็นภาพ
อีกโปรดักต์ที่คนรอบตัวเห็นยาดมเขาแล้วนึกถึงคือปากกาลามี่ ซึ่งปากกาแบรนด์นี้มีรูปทรงดูเท่ และเป็นเครื่องเขียนที่สถาปนิกและดีไซเนอร์ใช้ เขาจึงพยายามหยิบกิมมิกเหล่านี้มาใช้ในโปรดักต์ของตัวเอง เพื่อให้ผู้ใช้อยากใช้อยากโชว์ยาดมของเขา
ใช้ design language เพื่อปรับท่าทางการใช้
ในแง่ของฟังก์ชั่น ถ้าถอดฝาออกแล้วสังเกตแท่งยาดม จะพบว่ารูปล่อยกลิ่นที่ปกติอยู่ด้านบนถูกย้ายไปอยู่ด้านข้างแทน ทำให้วิธีการดมกลิ่นยาดมของผู้ใช้เปลี่ยนไปด้วย
“เราไปเห็นคนที่เทสต์ซิการ์เขาจะเอาซิการ์มาดมแบบนี้ ดมใบยาสูบเพื่อรับรู้กลิ่นของมัน เป็นท่าทางที่น่าสนใจ เราเลยออกแบบใหม่ ถ้าสังเกตยาดมทั่วไปมีรูตรงนี้ คนก็จะดมตรงนี้ พอคนออกแบบทำอันนี้พอดีกับรูจมูกเลยยัดเข้าไปได้ เราก็พยายามทำความเข้าใจโปรดักต์เก่าก่อน งั้นเราเลี่ยงด้วยการไม่มีรูตรงนี้ ให้กลิ่นออกด้านข้างแทน พอกลิ่นออกด้านข้าง เขาต้องไม่ดมแบบเดิมแน่ๆ เพราะไม่เห็นรู เขาจะจับด้านข้างโดยอัตโนมัติ”
นักออกแบบสาธิตท่าดมที่เขาตั้งใจอยากให้ผู้ใช้ทำ ซึ่งถ้ารูปล่อยกลิ่นข้างในยังทำหน้าที่ได้ไม่ชัดเจน เขาก็ออกแบบเผื่อไว้ที่ส่วนอื่นด้วย
“อย่างที่สองที่เราใส่ไปในดีไซน์คือตัวจับด้าม เพราะถ้าเป็นทรงกระบอกกลมๆ เหมือนปากกาทั่วไป มันจับท่าไหนก็ได้ แต่เราใส่สิ่งที่เรียกว่า design language หรือภาษาของงานออกแบบลงไปด้วย ผิวแบบนี้ที่แหว่งอยู่ แปลว่ามือเราจะจับท่านี้โดยอัตโนมัติ การบังคับให้คนทำแบบนี้มันก็ไม่ใช่เรื่องยาก”
แม้ดูเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่รายละเอียดเหล่านี้คือหนึ่งในกระบวนการออกแบบที่สำคัญ เหมือนเวลาเราเดินขึ้น-ลงบันไดที่มีลูกศรบอกทิศทาง หรือเวลาเจอป้ายสีแดงก็จะหยุดโดยสัญชาตญาณทันที
เลือกใช้วัสดุที่เหมาะกับกลุ่มลูกค้า
“เราใช้อะลูมิเนียม เพราะอย่างแรกคือมันเท่” ดีไซเนอร์ใหญ่แห่ง dots design studio ตอบคำถามเรื่องวัสดุที่ใช้ทำยาดม
“สิ่งที่เราอยากได้คือ ต้องการทำให้ value มันเกิดขึ้น ยาดมแบบเก่าดูราคาถูกสำหรับเรา แน่นอนว่าราคาขายมันยี่สิบกว่าบาท ไม่ผิดหรอกที่เขาทำแบบนั้น แต่เรามองกลุ่มผู้ใช้อีกแบบหนึ่ง อย่างที่เราบอก ผู้หญิงน่ารักๆ ดูดี คนแบบนั้น perception การใช้ของเขาเป็นยังไง อันนั้นคือกลุ่มเป้าหมายของเรา” เราพยายามนึกภาพตาม
“เราก็ออกแบบและใช้วัสดุให้ perception ของโปรดักต์มันตรงกับกลุ่มผู้ใช้ มองว่าของของเราต้องเป็น material ที่หรูหราหน่อย ใกล้ตัวเลย สมาร์ตโฟน แลปท็อป ไอโฟนใช้อะลูมิเนียม แลปท็อปมีหลายยี่ห้อ perception ก็แตกต่างกันไป ส่วนใหญ่เป็นพลาสติก แต่พอเป็น MacBook มันดูเป็นสำหรับอีกกลุ่มหนึ่ง เราก็แทนค่าพวกนี้กับกลุ่มเป้าหมาย ดังนั้น material ที่เขาคุ้นเคยและรู้สึกว่าดูมี value กับเขาคืออะไรทำนองนี้แหละ”
พอใช้วัสดุเป็นอะลูมิเนียมที่มีต้นทุนสูง กฤษณ์ที่ทำงานออกแบบโดยคำนึงถึงเรื่องสภาพแวดล้อมอยู่แล้ว จึงคิดถึงการหลีกเลี่ยงพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งเหมือนยาดมทั่วๆ ไป
“เรามองว่าลามี่มีรีฟิล ปากกาเปลี่ยนไส้ได้ เราทำให้ยาดมมีรีฟิลได้ไหม คราวนี้เราสามารถช่วยในแง่การลดพลาสติกได้ เป็นเงื่อนไขหนึ่งในการออกแบบที่เราจะใส่เข้าไปในตัวโปรดักต์นี้ เปลี่ยนไส้ก็เป็นจุดขายหนึ่งของโปรดักต์ด้วย เพราะเรามีสองกลิ่น นั่นหมายความว่าผู้ใช้สามารถเปลี่ยนกลิ่นได้เอง แล้วเราก็นึกสนุกขึ้นมาอีกว่างั้นต่อไปออกกลิ่นใหม่ทุกปีหรือทุกซีซั่นดีไหม ผู้ใช้มีโปรดักต์อยู่แล้วก็เปลี่ยนแค่กลิ่นข้างใน” เจ้าของแบรนด์เล่าถึงความเป็นไปได้ด้วยความสนุก
หลังจากที่กระโจนลงมาทำโปรดักต์เอง เขาต้องเข้ามาดูแลเรื่องการประชาสัมพันธ์และมาร์เก็ตติ้งด้วย ทำให้บทบาทดีไซเนอร์ที่ทำแต่งานออกแบบได้ขยายมุมมองการทำงานไปยังมิติอื่นๆ นอกจากแค่ออกแบบอย่างไรให้สวยและตอบโจทย์ฟังก์ชั่น เขาเริ่มคำนึงถึงด้านต้นทุน ข้อจำกัด โปรดักชั่น และปัญหาอื่นๆ ที่จะตามมา ซึ่งดีต่อทั้งการเติบโตของตัวเองและลูกค้าของสตูดิโอ
ขณะที่เราตื่นเต้นกับดีไซน์ยาดมแบบใหม่ที่กฤษณ์ออกแบบ เขาเองก็ได้เรียนรู้อะไรใหม่ๆ ไปกับการออกแบบยาดมของตัวเองเช่นเดียวกัน
ตอนนี้ยาดม Arma มีให้เลือก 2 สี 2 กลิ่น ได้แก่ สี Dark Grey กับ Rose Gold ส่วนกลิ่นมี Original กับกลิ่น Fresh โดยในหนึ่งกล่องจะมียาดมหนึ่งด้ามกับกลิ่นสองกลิ่น หากสนใจสั่งซื้อได้ที่ armaherbal.com
