นิยายเล่มโปรดตอนเด็กของเธอคืออะไร ?
ยังจำหน้าปกของมันได้ไหม ?
จำความรู้สึกแรกที่ได้อ่านมันได้หรือเปล่า ?
สำหรับฉันความทรงจำนั้นช่างเลือนราง แต่สิ่งหนึ่งที่จำได้แม่นคือ ในหนังสือนิทานคลาสสิกส่วนใหญ่ ก่อนที่เรื่องราวสุดมหัศจรรย์จะเกิดขึ้น ตัวเอกของเรื่องมักดำเนินชีวิตไปในวันแสนธรรมดา
ตัวฉันในวันนี้ก็เช่นกัน
DOWN THE RABBIT-HOLE
ณ จุดศูนย์กลางกรุงลอนดอน ฉันเดินอยู่บนถนน Charing Cross, ตรอก Cercil ซอยเล็กๆ ที่เป็นจุดหมายของนักเดินทางผู้รักการอ่านทั่วโลก ตลอดสองข้างทางเรียงรายไปด้วยร้านรวงที่ขายหนังสือเก่า แผนที่วินเทจ ร้านหนังสือโหราศาสตร์ และร้านหนังสือหายากราคาแพงที่มีกุญแจล็อกตู้กระจกแน่นหนา
เปล่าหรอก วันนี้ฉันไม่ได้มาตามหาหนังสือหรือแผนที่ แต่ฉันตั้งใจมาตามหาคนคนหนึ่ง
ทันใดนั้น ประตูร้านหนังสือร้านหนึ่งเปิดออก หญิงสาวในชุดเสื้อโค้ตขนสัตว์สีเขียวสดก้าวออกมาอย่างเร่งรีบ แค่ได้เห็นสีสันบนตัวเธอ ฉันก็จำได้ทันทีว่าเธอคือ Natalie Kay-Thatcher ผู้จัดการร้านหนังสือ Marchpane ทำไมถึงรู้น่ะเหรอ ก็เพราะวันนี้ฉันมีนัดสัมภาษณ์เธอเรื่องร้านหนังสือแห่งนี้ยังไงล่ะ
แต่อีก 5 นาทีจะถึงเวลานัดสัมภาษณ์ แล้วเธอจะไปไหนกัน ?
ความสงสัยใคร่รู้ทำให้ฉันสะกดรอยตามเธอไป การเดินตามนาตาลีช่างเป็นเรื่องง่ายดาย แค่เดินตามก้อนปุยสีเขียวที่โดดเด้งท่ามกลางฝูงชนไปเรื่อยๆ ก็แค่นั้น
แต่ฉันชะล่าใจเกินไป ชั่วพริบตาที่ทางแยกสุดปลายถนน หญิงสาวในชุดเฟอร์สีเขียวก็อันตรธานหายไปอย่างไร้ร่องรอย
แย่ละ ตอนนี้ถึงเวลานัดพอดี สรุปคือฉันโดนเท! แล้วทีนี้ฉันจะสัมภาษณ์ใครล่ะเนี่ย
แทนที่จะยืนหนาวรอนาตาลีอยู่ข้างนอก ฉันตัดสินใจฆ่าเวลาด้วยการกลับเข้าไปรอในร้าน Marchpane ร้านหนังสือเฉพาะทางด้านวรรณกรรมเด็กที่เก่าแก่ที่สุดในลอนดอน
เหตุผลที่ฉันอยากทำความรู้จักร้านนี้ไม่ใช่เพียงเพราะความเก่าแก่ มันแค่เป็นความรู้สึกชั่วแล่นที่รู้ว่าที่นี่มีบางอย่างที่ลึกลับน่าค้นหา ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นเซนส์ของฉันล้วนๆ
คาแร็กเตอร์ของร้านโดนเด่นตั้งแต่ window display พื้นที่ในตู้โชว์ดูมีความแฟนตาซีตามแบบฉบับชาวอังกฤษ หนังสือภาพมากมายวางเรียงราย ตกแต่งด้วยตุ๊กตาวินเทจ มีเถาไม้เลื้อยสีเขียวเข้มเกี่ยวพันไปทั่วบริเวณ ด้านหน้าร้านดึงดูดลูกค้าด้วยกระบะขายภาพประกอบจากหนังสือนิทานคลาสสิกต้นฉบับ
พอก้าวเข้าไปข้างใน ฉันรู้สึกราวกับที่นี่เป็นไทม์แมชชีนขนาดใหญ่ที่พาเราย้อนเวลากลับไปในวัยเยาว์
ผนังของร้านทาด้วยสีเหลืองมัสตาร์ด พื้นที่ทุกตารางนิ้วอัดแน่นไปด้วยหนังสือวรรณกรรมเยาวชนคลาสสิกในความทรงจำอย่าง Peter Pan, Winnie the Pooh, The Wonderful Wizard of Oz และ The Famous Five ชั่วขณะที่ยืนอยู่ท่ามกลางชั้นหนังสือเก่า ฉันรู้สึกเหมือนกำลังอยู่ในพิพิธภัณฑ์มากกว่าร้านหนังสือ เพราะตามชั้นวางของ ซอกมุมต่างๆ ไล่ขึ้นไปจนถึงเพดานมีของเล่นเก่าพวกตุ๊กตา หุ่นยนต์กระป๋อง โมเดลหัวสัตว์ประหลาด ไปจนถึงเครื่องบินอวกาศแทรกอยู่ทั่วร้าน
“แค่กๆ”
ในขณะที่กำลังเพลิดเพลินไล่ดูหนังสือแต่ละเล่มที่แสนคิดถึง จู่ๆ ฉันก็ได้ยินเสียงกระแอมไอดังมาจากซอกมุมหนึ่งในร้าน ฉันก้าวเข้าไปใกล้เพื่อหาต้นเสียง ทำให้ฉันได้เห็นว่าด้านหลังชั้นหนังสือด้านหนึ่งมีพื้นที่เล็กๆ ยกสูงเพื่อเป็นที่ทำงาน
“แค่กๆ” ชายร่างท้วมที่นั่งอยู่ตรงนั้นยกมือขึ้นปิดปาก พร้อมถามฉันอย่างสุภาพว่า
“สวัสดี เธอคือใคร”
ADVICE FROM A CATERPILLAR
แววตาจริงจังของชายร่างท้วมทำให้ฉันประหม่าเล็กน้อยก่อนตอบว่าฉันเป็นนักเรียนปริญญาโทที่มาเขียนคอลัมน์เกี่ยวกับร้านหนังสือ และวันนี้ฉันมีนัดกับนาตาลี แต่เธอหายตัวไป
ชายร่างท้วมแนะนำตัวว่าเขาชื่อ Kenneth Fuller เป็นเจ้าของร้าน
“ถ้าสงสัยอะไรถามฉันก่อนได้นะ” เขาพูดอย่างใจดี
หลังจากนั้น บทสนทนาระหว่างฉันกับเขาก็เร่ิมต้นขึ้น เขาเล่าให้ฟังว่าร้าน Marchpane ก่อตั้งขึ้นเมื่อ 30 ปีก่อน โดยตั้งใจวางขายวรรณกรรมเยาวชนจากศตวรรษที่ 18 ถึงปัจจุบัน โดยเน้นหนังสือคลาสสิกที่เป็นฉบับพิมพ์ครั้งแรก
เรียกง่ายๆ ว่าเป็นร้านขายหนังสือหายากที่เป็นของสะสมราคาแพงสินะ – ฉันคิดในใจ
เขาเล่าว่า เหตุผลที่เขาหลงใหลในหนังสือภาพเมื่อเกือบ 200 ปีก่อน เพราะในเวลานั้นประเทศอังกฤษอยู่ในช่วงปลายยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม ซึ่งเป็นยุครุ่งเรืองของอุตสาหกรรมหนังสือ เทคนิคการพิมพ์ในเวลานั้นเปลี่ยนจากการพิมพ์ด้วยมือเป็นการพิมพ์ด้วยเครื่องจักร ทำให้หนังสือมีราคาที่จับต้องได้ และเมื่อคนส่วนใหญ่เข้าถึงหนังสือ วัฒนธรรมการอ่านก็เบ่งบานขึ้นในสังคม
ในเวลานั้นการอ่านหนังสือไม่ใช่เพียงเพื่อเพิ่มพูนความรู้ แต่ยังเป็นกิจกรรมแห่งความสุขและความสุนทรี หนังสือวรรณกรรมที่มีภาพประกอบดีๆ จึงเกิดขึ้นในยุคนั้นมากมาย แต่ถึงจะเป็นการพิมพ์ด้วยระบบอุตสาหกรรม หากมองย้อนกลับไปด้วยสายตาคนปัจจุบัน สิ่งพิมพ์ในยุคนั้นถือได้ว่าเป็นงานคราฟต์ที่ประณีต ละเอียด และพิถีพิถันในทุกขั้นตอน
“ดูอย่างหนังสือเรื่อง Peter Pan ที่พิมพ์ครั้งแรกสิ” เคนเนทกล่าว “ในเวลานั้นเขาพิมพ์ด้วยระบบ Letter Press โดยมีแม่พิมพ์สีถึง 50 เพลตเชียวนะ สำหรับฉันหนังสือเก่าแต่ละเล่มบอกอะไรเรามากมาย ไม่ใช่แค่เรื่องราวในหนังสือ แต่มันยังบันทึกประวัติศาสตร์ในยุคนั้นผ่านวิธีการพิมพ์ การเย็บเล่ม สีที่ใช้ ภาพประกอบข้างใน น่าสนใจมากเธอว่าไหมล่ะ” เขากล่าว
เคนเนทเล่าต่อว่าร้าน Marchpane แห่งนี้ได้ชื่อว่าเป็นร้านที่มีหนังสือเรื่อง Alice’s Adventures in Wonderland และหนังสืออื่นๆ ของ Lewis Carroll นักเขียนที่มีผลงานกว่า 500 เล่ม ซึ่งถือว่ามากที่สุดในโลก หนังสือแต่ละเล่มบ้างก็เป็นหนังสือเวอร์ชั่นต้นฉบับซึ่งพิมพ์ครั้งแรก บ้างก็เป็นเล่มที่แปลในภาษาต่างๆ ทำให้เราได้เรียนรู้ต่อไปอีกขั้นว่าคนจากหลากหลายวัฒนธรรมมองวรรณกรรมคลาสสิกเล่มนี้ยังไง เขาพูดพลางชี้ชวนฉันให้ดูหนังสือ Alice หลากหลายเวอร์ชั่นที่ซ่อนอยู่ทั่วร้าน
ในขณะที่หัวฉันกำลังเต็มไปด้วยเรื่องราวของอลิสและดินแดนมหัศจรรย์ “แกร๊งง” ประตูร้านเปิดออก นาตาลีแทรกตัวเข้ามาในร้านพร้อมหนังสือเต็มอ้อมแขน
พอได้ดูใกล้ๆ ฉันถึงได้สังเกตว่านาตาลีเป็นผู้หญิงที่มีสีสันบนตัวมากที่สุดเท่าที่ฉันเคยเห็น นอกจากเสื้อกันหนาวขนนกสีเขียว เธอยังทาปากสีแดงสด เขียนคิ้วสีฟ้า และนั่น ฉันไม่รู้จะอธิบายว่าปอยผมม้าและเปลือกตาของเธอเป็นสีอะไรดี คำนิยามที่ง่ายที่สุดน่าจะเป็น เอ่อ..สีรุ้ง
“สวัสดีนาตาลี จำฉันได้ไหม” ฉันรีบทักทายเธอ
“โอ้ ฉันมีนัดกับเธอนี่นา ลืมไปสนิทเลย โทษทีนะ” ดวงตาหลากสีของเธอเบิกกว้าง นาตาลีรีบจัดแจงยกเก้าอี้ชวนฉันนั่งคุย
A MAD TEA-PARTY
การได้นั่งตรงข้ามกับหญิงสาวที่สีสันฉูดฉาดเหมือนดอกไม้ไฟทำให้สติสตังของฉันแตกกระเจิง ฉันรวบรวมความคิดด้วยการมองไปรอบร้านก่อนสายตาจะมาหยุดที่หนังสือกองใหญ่ที่นาตาลีเพิ่งนำติดตัวกลับมา
“เมื่อเช้าคุณไปไหนมาเหรอคะ” ฉันเร่ิมถาม
แทนที่จะตอบคำถาม นาตาลีกลับเล่าว่า “คนเข้าร้านเราเพื่อหาหนังสือที่ไม่ธรรมดาไปเก็บสะสม เพราะพวกเขาเชื่อใจว่าเราจะสามารถหาสิ่งที่ดีที่สุดได้ เป็นสิ่งที่พวกเขาหาเองไม่ได้จากที่ไหน งานของเราจึงเป็นการตามหาหนังสือที่ดี และฉันขอบอกเลยว่ามันยากกว่าการขายหนังสือซะอีก เราพยายามหาหนังสือที่ดีที่สุดจากทุกแหล่งที่เรารู้จัก ซึ่งเคนเนทมีเซนส์และรสนิยมที่เยี่ยมมากในการคัดเลือกหนังสือ อย่างที่เธอเห็นรอบตัวเรา ร้านนี้เต็มไปด้วยหนังสือที่ไม่ธรรมดาเลย”
“ในวงการนี้เราต้องมีประสบการณ์และทักษะของนักสืบ ต้องแยกให้ออกว่าหนังสือที่มีลายเซ็นนักเขียนของแท้ต่างจากปลอมยังไง ราคาเท่านี้ถูกหรือแพงเกินไป” เคนเนทตะโกนเสริมจากหลังร้าน
นาตาลีเล่าต่อว่าส่ิงจำเป็นที่สุดของการทำร้านนี้คือประสบการณ์ เคนเนทต้องมีสายตาที่ดูออกว่าหนังสือเล่มไหนจะมีค่ามากขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป และต้องซื้อมันให้ถูกที่ถูกเวลา
“เท่าที่ฟังมาฉันคิดว่าคนที่ต้องการหนังสือเฉพาะทางแบบนี้น่าจะเป็นผู้ใหญ่ แต่พวกเขาจะเก็บสะสมหนังสือเด็กเหล่านี้ไปทำไมหรอคะ” ฉันถาม
ปากสีกุหลาบของนาตาลียิ้มกว้างก่อนตอบว่า “ลูกค้ามักเข้ามาคุยกับเราว่าหนังสือเหล่านี้คือสมบัติล้ำค่าที่สูญหายไปในวัยเยาว์ของพวกเขา และวันนี้ที่เขามีฐานะเพียงพอ เขาก็กลับมาตามหามันอีกครั้ง”
“หนังสือเหล่านี้อาจเคยเป็นความฝันของพวกเขาตั้งแต่วัยเด็ก” เคนเนทเสริม “เมื่อได้กลับมาอ่าน กลับมาสัมผัสหนังสือในฝันอีกครั้งเลยเหมือนการได้กลับเข้าไปอยู่ในบ้านที่ปลอดภัย ได้ย้อนกลับไปในช่วงเวลาที่เคยมีความสุขล่ะมั้ง” เจ้าของร้านตอบ
“และการที่เราช่วยเขาได้ทำให้พวกเรารู้สึกเป็นเกียรติมากเลยล่ะ” นาตาลีช่วยจบประโยคอย่างสวยงาม
“แกร๊งงง” ฉันก้าวเท้าออกจากรูกระต่าย กลับมายืนอยู่บนถนนแชริ่งครอสที่นักท่องเที่ยวพลุกพล่านอีกครั้ง การได้เข้าไปขลุกอยู่ในวงล้อมหนังสือในวัยเด็กทำให้ใจฉันรู้สึกเป็นสุขและได้รับการเติมเต็มอย่างบอกไม่ถูก วินาทีนั้นฉันพลันนึกขึ้นได้ว่าในที่สุดก็ได้พบคนที่ตั้งใจตามหาแล้ว
คนคนนั้นก็คือตัวฉันในวัยเด็กที่ได้อ่านหนังสือเป็นครั้งแรก
คราวนี้ฉันรู้แล้วว่าถ้าอยากพบเด็กน้อยคนนั้นอีกครั้งฉันคงไม่ต้องเดินทางไกลมาถึงร้านหนังสือแห่งนี้
เพียงแค่พลิกหนังสือเด็กเหล่านั้นขึ้นมาอ่านอีกที เราก็จะได้พบกันอีกครั้ง
หนังสืออาจเป็นความฝันของเราตั้งแต่วัยเด็ก ดังนั้นเมื่อได้กลับมาอ่านอีกครั้ง
เลยเหมือนได้กลับเข้าไปอยู่ในบ้านที่ปลอดภัย
ได้ย้อนกลับไปในช่วงเวลาที่เคยมีความสุข
Kenneth Fuller
หนังสือคือสมบัติล้ำค่าที่สูญหายไปในวัยเยาว์
และวันนี้ที่เขามีฐานะเพียงพอ
เขาก็กลับมาตามหามันอีกครั้ง
การที่เราช่วยเขาได้ ทำให้พวกเรา
รู้สึกเป็นเกียรติมากเลยล่ะ
Natalie Kay-Thatcher
Marchpane’s Recommend
Alice’s Adventures in Wonderland ฉบับพิมพ์ครั้งแรกปี 1865 โดย Lewis Carroll
นิยายชื่อดังแห่งยุควิกตอเรียนเล่มนี้เป็นเรื่องราวแฟนตาซีเหนือจริงของสาวน้อยอลิซ ที่พลัดตกลงไปในรูกระต่ายและได้พบกับส่ิงมีชีวิตประหลาดมากมายในดินแดนมหัศจรรย์ อย่างหนอนที่สูบฮุคคา (ยาสูบแบบบารากุ), แมดแฮตเตอร์ (The Mad Hatter), แมวเชสเชียร์, ทหารไพ่ และราชินีโพแดง
นาตาลีบอกว่าฉบับพิมพ์ครั้งที่ 1 มีแค่ 2000 เล่ม และที่ร้านนี้มี 1 ในนั้น
Orlando the Marmalade Cat โดย Kathleen Hale
หนังสือภาพสำหรับเด็กเล่มนี้เป็นเรื่องราวการผจญภัยของเจ้าแมวสีส้มที่มีชือว่า Orlando กับครอบครัวและภรรยาแมว นาตาลีเล่าว่า แคธเทอรีนคนแต่งเรื่องนำคาแร็กเตอร์แมวส้มมาจากสามีของเธอที่เป็นหมอ
ความเจ๋งของหนังสือเล่มนี้คือ แทนที่จะแคธเทอรีนจะวาดภาพประกอบลงบนกระดาษแล้วค่อยถ่ายทอดลงบนแม่พิมพ์เหมือนปกติ เธอกลับวาดโดยตรงลงบนแผ่นแม่พิมพ์สังกะสีซึ่งมีขนาดใหญ่มาก เทคนิคนี้ทำให้ได้ลายเส้นที่ดูเคลื่อนไหวมีชีวิตชีวากว่าเดิม และได้สร้างกระแสให้ภาพแนวนี้ฮิตขึ้นมาในยุคนั้นเลย
Marchpane
address: 16 Charing Cross Rd, Cecil Ct, Charing Cross, London WC2N 4HE สหราชอาณาจักร
hours: จันทร์-เสาร์, 10:30–18:00 น. หยุดวันอาทิตย์
how to get there: นั่งรถไฟใต้ดินมาขึ้นที่สถานี Charing Cross เดินขึ้นมาตามถนน Charing Cross แล้วเลี้ยวซ้ายที่ตรอก Cecil ใช้เวลาประมาณ 5 นาที
facebook |Marchpane
website |marchpane.com
