ภาษาไทยมีสำนวน ‘เขียนเสือให้วัวกลัว’ หมายความว่าการทําอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อให้อีกฝ่ายหวาดหวั่นเกรงขาม แต่ถ้าเราอยากเล่นเป็นลูกแมวน้อยน่ารักน่าเอ็นดูไว้อ่อยเหยื่อล่ะ จะเรียกว่าอะไรดี?
วันนี้ขอแนะนำคำในภาษาอังกฤษที่เอาไว้เรียกการแสดงตัวตนในโลกออนไลน์ให้แตกต่างจากตัวจริงว่า kittenfishing หมายถึงการแสดงเป็นแมวน้อยให้ดึงดูดใจแต่ไม่ตรงปก
คำว่า kittenfishing ประกอบขึ้นจากคำว่า kitten (ลูกแมว) + fishing (การตกปลา, ตกเหยื่อ) รวมหมายถึงการสร้างภาพตัวเองให้แตกต่างไปจากความจริงเพื่อดึงดูดความสนใจ เพิ่มโอกาสแมตช์ในการหาคู่ออนไลน์ เช่น เลือกใช้รูปถ่ายสมัยนานมาแล้ว เลือกรูปที่ดูสูงหรือผอมกว่าตัวจริง เขียนโปรไฟล์ดูดีเกินจริง ลวงโดยให้ข้อมูลไม่ตรงความจริง เช่น ส่วนสูง ความสนใจ สถานะทางการเงิน ฯลฯ กล่าวคือ เสมือนการแสดงย้อมตัวเองเป็นลูกแมวแสนน่าเอ็นดูเพื่อช่วยเสริมความมั่นใจ เพิ่มโอกาสในการแข่งขันของตลาดการหาคู่ครอง
หากคุณเคยเวียนว่ายอยู่ในแอพฯ หาคู่ คุณอาจเคยโดนใครบางคนตกหรือโดน kittenfish เข้าให้แล้ว หรือเผลอไป kittenfish คนอื่นโดยไม่รู้ตัว แต่โกหกให้ตัวจริงไม่ตรงปกนี้ไม่ใช่แค่ภาพถ่ายที่บิดเบือน ภาพดูดีกว่ากายหยาบเท่านั้น แต่รวมถึงการเขียนโปรไฟล์อธิบายตัวเองผิดจากความจริง โดยนำเสนอตัวเองให้ดูดีเกินจริงเพื่อเพิ่มโอกาสการหาคู่ เช่น
- หลอกลวงข้อมูลทางกายภาพ เช่น หลอกเรื่องส่วนสูงหรือน้ำหนัก หลอกลวงด้านบุคลิกภาพและนิสัย เช่น ดูตลก มีอารมณ์ขัน เป็นมิตร ฉลาด ฯลฯ
- หลอกลวงด้านทักษะ ความสามารถ เล่างานอดิเรกให้เกินจริง
- หลอกลวงด้านสถานะ อาชีพการงาน ระดับการศึกษา ความสามารถ หรือสถานะการสมรส
- หลอกลวงเรื่องเล็กๆ น้อยๆ เช่น ไม่เคยอ่านหนังสือหรือดูหนังที่ระบุไว้ในลิสต์จริงๆ
ปี 2017 ผู้ริเริ่มคำนี้คือแอพพลิเคชั่นนามว่า Hinge โดยในแบบสำรวจของ Hinge มีผู้ชาย 38 เปอร์เซ็นต์ และผู้หญิง 62 เปอร์เซ็นต์ ตอบแบบสอบถามว่าตนเคยโดน kittenfish ในการหาคู่ออนไลน์ Hinge เลยมองเห็นว่าผู้ใช้งานจำนวนมากที่เลือกใช้บริการแอพฯ หาคู่มักมีพฤติกรรม kittenfishing แถมเว็บหาคู่มักไม่ให้ข้อมูลตัวตนครบ มีแค่ชื่อต้น จึงยากที่จะตรวจสอบอาชีพหรือการศึกษาได้ว่าตรงตามที่ระบุหรือไม่ แม้พฤติกรรมเล่นเป็นแมวน้อยอ่อยเหยื่อนี้อาจดูไม่มีพิษภัย ไม่ผิดกฎหมาย แค่ช่วยเสริมความมั่นใจ ใครก็ไม่อยากถูกปัดทิ้งง่ายๆ
ผลที่ตามมาจากพฤติกรรม kittenfishing ก็คือมันแค่เสริมความมั่นใจว่าเรามีคนสนใจ มีคนปัดขวา มีคนคุย แต่มันไม่นำพาไปสู่ความสัมพันธ์จริงๆ พอเจอหน้าจริงก็เสียความรู้สึก ผิดหวัง ไม่ตรงตามอุดมคติกับภาพที่คาดฝันเอาไว้ ซึ่งทำให้คนจำนวนมากเสียเวลาจากความเข้าใจผิด ฝันไปไกลแต่ไปไม่ถึง บางคนอาจหมดหวังในการหาคู่ผ่านเว็บเพราะผิดหวัง รู้สึกเสียเวลาคุย และเสียความรู้สึกอย่างรุนแรง
catfishing การย้อมแมวสวมตัวตนเป็นคนอื่นในโลกออนไลน์
ก่อนจะมีปรากฏการณ์ kittenfishing บนอินเทอร์เน็ต มีพฤติกรรมย้อมแมวที่ชื่อว่า catfishing อยู่ตามเว็บไซต์หาคู่มานานหลายปีแล้ว การย้อมแมวในโลกออนไลน์คือการเล่นเป็นคนอื่นโดยสิ้นเชิง นำภาพผู้อื่นมาใช้เป็นภาพโปรไฟล์ แต่งเรื่องไม่จริง หลอกล่อ ซึ่งมีมากมายตามเว็บไซต์หาคู่
สาเหตุของพฤติกรรม catfishing
- เสพติดการโกหกแต่งเรื่องไปเรื่อยๆ
- เสพติดและยึดติดกับตัวตนและแฟนตาซีที่ตัวเองสร้างขึ้น
- อาจมีอดีตที่ถูกทำร้าย
- รู้สึกขาดความรักและการยอมรับ
- อยากแกล้งหรือทำร้ายคนอื่น
- มีความมั่นใจในตัวเองต่ำ
พอคนที่คุยรักใคร่หลงใหลอาจเกิดการแสวงหาประโยชน์ เช่น หลอกขอเงินจากคนเหงาที่โอนไว น่าเศร้าสำหรับคนที่โดนหลอก เหงาแล้วยังโดนหลอกให้คิดว่ากำลังคุยกับสาวสุดแซบหรือหนุ่มสุดฮอตชวนฝัน เหยื่อของ catfishing ไม่ใช่แค่คนโดนหลอกแล้วรู้สึกแย่และจบแยกย้าย แต่ลามไปถึงการเป็นคนร้ายหลอกให้หลงรักและตายใจเพื่อเงิน บางครั้งยังถูกหลอกเพื่อให้ถ่ายภาพอนาจาร ส่งรูปโป๊ให้ หรือถูกหลอกเอาความลับเพื่อนำไปรังแกหรือประจานให้เสียหาย ส่งผลเสียไปถึงคนที่ถูกนำภาพตัวเองไปสร้างตัวตนใหม่โดยไม่ได้รับอนุญาต ก่อให้เกิดความเสียหายหรือเสื่อมเสียชื่อเสียงตามมา
เราต้องคอยสังเกตคนที่มีอาชีพหวือหวาเกินจริง ระวังตัวหากคนแปลกหน้าที่ดูฮอตเกินเหตุราวกับว่าเป็นดารามาทักทายพูดคุยกับเราโดยไม่มีปี่มีขลุ่ย มักมีเหตุผลที่เหนือจริงในการอ้างไม่ไปพบเจอ เช่น เจ็บป่วยรุนแรง เป็นโรคร้าย
เมื่อเปรียบกับ catfishing แล้ว kittenfishing อาจคือ catfishing แบบเบาๆ แม้ไม่ผิดกฎหมาย ไม่ร้ายแรงจนเป็นอาชญากรรม ไม่ถึงขั้นต้องไปแจ้งความว่าคนที่เราคุยด้วยไม่ตรงปกรุนแรง แต่ก็ทำให้เสียความรู้สึกและเสียเวลาไปทั้งสองฝั่ง หรือหมดศรัทธาสิ้นหวังในการหาคู่ออนไลน์ไปเลยก็มี
เมื่ออินเทอร์เน็ตขับเคลื่อนด้วยภาพเป็นสำคัญ และเราต่างไม่มั่นใจในตนเอง
หลายคนเผลอกระทำการ kittenfishing โดยไม่รู้ตัวด้วยซ้ำ ใครๆ ก็ย่อมอยากเลือกรูปภาพที่ดีที่สุดมาเป็นตัวแทนของตัวตนเรา อยากจะดูดี ฉลาด สะอาด น่าคบหา ตลก เป็นมิตร ประสบความสำเร็จ ฯลฯ
เมื่อโลกอินเทอร์เน็ตนั้นขับเคลื่อนด้วยภาพลักษณ์เป็นสำคัญ หน้าตากลายเป็นตัวแทนของทุกอย่าง และการแข่งขันในสนามหาคู่ออนไลน์นั้นสูงมากจนคนเสียความมั่นใจได้ง่ายๆ ว่าเรายังไม่ดีพอ kittenfishing กลายเป็นทางลัดที่เสริมความมั่นใจ ไม่มีใครอยากถูกเมินหรือปฏิเสธ ถูกทอดทิ้งให้เดียวดายไร้คู่ครอง สร้างตัวตนออนไลน์ที่เรามั่นใจแม้มันไม่จริงเท่าไหร่
แม้ยากที่จะยอมรับว่าเรานั้นมีข้อบกพร่อง ไม่น่าสนใจเท่าคนอื่นมากมายในโลกที่ดูดีกว่าเรา มีชีวิตที่ดูดีประสบความสำเร็จกว่าเรา แต่ Christian Rudder ผู้ก่อตั้ง OkCupid ในหนังสือ Dataclysm: Love, Sex, Race, and Identity–What Our Online Lives Tell Us about Our Offline Selves ซึ่งเล่าเรื่องดาต้าจากการหาคู่ออนไลน์ในเว็บ OkCupid พบว่า ‘ข้อบกพร่อง’ คือสิ่งที่ทรงพลัง เมื่อสำรวจข้อมูลกลุ่มผู้ใช้ที่ไม่เป็นที่พึงใจอย่างมากสำหรับส่วนใหญ่ พวกเขากลับเป็นที่พึงใจน่าดึงดูดสำหรับคนอีกกลุ่ม คนที่อยู่ในกลุ่มเปอร์เซนไทล์ที่ 20 ก็ยังได้รับข้อความใน online dating จำนวนพอๆ กับเปอร์เซนไทล์ที่ 70
รัดเดอร์เตือนใจว่า อย่าลืมว่าทุกคนบนโลกล้วนมีข้อเสีย ไม่สมบูรณ์แบบ การพยายามยัดตัวเองลงไปในกรอบของความงามแบบมาตรฐานเพื่อฟิตอินกับความคาดหวังและความพึงพอใจเพื่อหาคู่อาจไม่จำเป็น ความมั่นใจในตัวเองและความจริงใจนั้นสำคัญไม่แพ้กันเลยในสนามการหาคู่ ต่อให้เราไม่ได้ดีที่สุดหรือไม่เท่าอุดมคติ
อย่าลืมว่าไม่น่าจะมีใครชอบความรู้สึกของการโดนหลอก ต่อให้เราไม่มั่นใจแค่ไหนก็ตาม มันง่ายกว่าและจะไม่มีใครเสียเวลาหากเราจริงใจต่อกัน
อ้างอิง
Catfishing – Don’t Take The Bait
Dataclysm: Love, Sex, Race, and Identity–What Our Online Lives Tell Us about Our Offline Selves
Kittenfishing: It’s “Catfishing Lite” And You’ve Definitely Experienced It
