ปัจจุบันสิ่งพิมพ์เนื้อหาเกี่ยวกับในหลวงรัชกาลที่ 9 มีอยู่เต็มแผงหนังสือ ทุกเล่มมีรูปแบบการนำเสนอคล้ายกันมากจนแทบไม่เห็นความแตกต่าง จนกระทั่งเราได้พบกับ เรียนแบบพ่อ หนังสือเล่มหนาสีขาวที่เล่าเรื่องพระองค์ด้วยวิธีการแตกต่าง สดใหม่ และน่าพลิกอ่านมาก
เรียนแบบพ่อ จัดทำโดย ธนาคารกรุงไทย เพื่อเป็นหนังสือระลึกถึงช่วงที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงครองราชย์เป็นเวลารวม 70 ปี ซึ่งตลอดชีวิตของคนไทยในรัชสมัยในหลวงรัชกาลที่ 9 เราเห็นพระองค์ทรงทุ่มเทเพื่อสร้างรากฐานชีวิตที่ดีให้คนไทย และหลายสิ่งสำคัญที่ปรากฏในชีวิตเราเกิดจากพระปรีชาสามารถของพระองค์ สิ่งที่พระองค์ทรงทำมีพลังแรงกล้าเพียงพอให้หลายคนลุกขึ้นมาทำความดีตามรอยทางอันเรียบง่ายแต่ยิ่งใหญ่นี้ได้
จุดเด่นของหนังสือเล่มนี้คือ การออกแบบประสบการณ์การอ่านในรูปแบบสื่อสิ่งพิมพ์ เรียนแบบพ่อ มีรูปเล่มสีขาว เรียบง่าย เมื่อเปิดอ่านจะมีเนื้อหาที่พูดถึงแนวพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 เป็นเนื้อหาสั้นๆ อยู่ฝั่งซ้ายของเล่ม ส่วนฝั่งขวาจะเป็นสิ่งของหรืออุปกรณ์ที่เราสามารถ ‘หยิบ’ มันขึ้นมาจากกระดาษได้ เพื่อสร้างประสบการณ์ร่วมและความอิมแพ็คให้กับผู้อ่าน ถือเป็นการตอกย้ำแนวคำสอนแบบนามธรรมให้เป็นรูปธรรมได้ดี
ตัวอย่างเช่น เนื้อหาที่พูดถึงการเกษตร ฝั่งขวาจะเป็นภาพต้นไม้ มีกระดาษที่แปะเมล็ดพันธุ์ผักสวนครัวจากโครงการหลวง เมื่ออ่านจบเราก็สามารถนำเมล็ดไปทดลองปลูกได้ เมื่อพูดเรื่องข้าวก็จะมีเมล็ดข้าวจริงๆ บรรจุถุงอยู่ฝั่งขวา เอาออกมาหุงได้จริง เมื่อพูดถึงพลังงาน ก็มีแผ่นโซลาร์เซลล์ขนาดเล็กที่สะสมพลังงานไว้ พร้อมสายสำหรับชาร์จพลังงานเครื่องใช้ไฟฟ้าอื่นๆ นอกจากนี้ยังมีซองจดหมายสำหรับเก็บเงินออม แฟลชไดร์ฟบรรจุ 9 บทเพลงพระราชนิพนธ์แสนไพเราะ ดินสอและกระดาษเปล่าสำหรับร่างความคิดให้ลงมือทำจริง โดยมีคำสอนของพ่อแทรกอยู่ทุกหน้าได้อย่างลงตัว
แนวคิดหลักในการทำหนังสือเล่มนี้เริ่มจากการตั้งคำถามว่า “คิดถึงพ่อต้องทำยังไง” คำตอบคือนำความรู้และแนวพระราชดำริของพระองค์ท่านมาเรียนรู้ ทีมงานคิดว่าการทำเนื้อหาให้คนอ่านอาจทำให้เราเข้าถึงพระราชดำริของพระองค์ได้ในระดับหนึ่ง จึงนำเนื้อหาออกมาเป็นสิ่งของ เป็นการเชิญชวนให้คนได้ลองปฏิบัติตามแนวพระราชดำริของพระองค์จริงๆ
หนังสือ เรียนแบบพ่อ อัดแน่นด้วยเนื้อหาสร้างแรงบันดาลใจจากแนวทางที่พ่อหลวงทรงสร้าง ซึ่งคนไทยล้วนเคยได้รับสิ่งดีๆ เหล่านี้ โดยหยิบแนวทางเด่นๆ ขึ้นมานำเสนอใหม่ได้อย่างน่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นการอนุรักษ์ดิน ในฐานะที่ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม พระองค์ทรงเล็งเห็นถึงปัญหาดินเปรี้ยว ดินเค็ม หน้าดินพังทลาย ทำให้ปลูกพืชไม่ได้ กำเนิดเป็น ‘การห่มดิน’ แนวพระราชดำริฟื้นฟูและแก้ไขปัญหาดินเพื่อช่วยรักษาดินให้สมบูรณ์ โดยใช้ฟางข้าว เศษใบไม้ หรือพรมใยปาล์ม ห่มดินไว้
นอกจากการอนุรักษ์ภายนอก สิ่งที่ควรมองกลับเข้ามาภายในคือเรื่องของ ‘การพึ่งพาตัวเอง’ พระองค์เคยตรัสกระตุ้นให้คนไทยรู้จักใช้ชีวิตของตัวเองตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จนไปถึงเรื่อง ‘ทรัพยากรที่ยั่งยืน’ ทรงสอนให้เราทุกคนใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน และทรงเล็งเห็นว่าวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีช่วยให้ประหยัดพลังงานธรรมชาติด้วยวิธีการสร้างพลังงานทดแทน เช่น การสร้างพลังงานไฟฟ้าจากพลังน้ำ พลังลม และการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ที่สะสมด้วยแผงโซลาร์เซลล์
เรียนแบบพ่อ ถือว่าเป็นหนังสือเกี่ยวกับในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่น่าประทับใจมากเล่มหนึ่ง เพราะคนอ่านจะได้เรียนรู้สิ่งที่เป็นแบบอย่างส่วนหนึ่งที่พระองค์ทรงปลูกต้นกล้าไว้ และจะคอยย้ำเตือนทุกคนว่า ‘พ่อไม่เคยจากไปไหน’ คำตอบของ ‘คิดถึงพ่อต้องทำยังไง’ เลยไม่ใช่เรื่องยาก เพียงแค่ลงมือทำแบบที่ตัวเราถนัดจากจุดเล็กๆ ในวิถีชีวิตประจำวัน ลงมือทำในแบบที่เราตั้งใจจะทำอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน เหมือนสูตรสำเร็จง่ายๆ ที่หนังสือหยิบยื่นเป็นแนวทางให้ทำตาม
มาดูกันว่าข้างในเล่มมีลูกเล่นอะไรบ้าง
ภาพ ปวริศา สันติวิริยกาญจน์, กฤต วิเศษเขตการณ์ และ อภิวัฒน์ ทองเภ้า
