Director: อโนชา สุวิชากรพงศ์
Region: ไทย
Genre: Drama / Fictional
สารภาพตามตรงว่าเราเดินออกจากโรงภาพยนตร์หลังดู
ดาวคะนอง (By the Time It Gets Dark) ผลงานลำดับที่ 2 ของ ใหม่-อโนชา สุวิชากรพงศ์ ด้วยอาการมึนงงไม่น้อย
และเชื่อว่าหลายคนน่าจะมีปฏิกิริยาไม่ต่างกันมากนัก ถึงอย่างนั้น
ภาวะสับสนหลังดูจบก็ไม่ได้หมายความว่าหนังไม่ทำงานกับเรา หนำซ้ำ ภาพ เสียง
เนื้อหาที่เราเพิ่งดูจบยังคงค้างติดอยู่ในสมองของเรานานหลายชั่วโมงก่อนที่จะตกตะกอนเป็นความรู้สึกบางอย่าง
เราคงไม่อาจหาญกล้าสรุปว่าตัวละครที่เชื่อมโยงกันบ้าง
ตัดขาดออกจากกันบ้าง ข้ามไปข้ามมาบ้างในแต่ละเส้นเรื่องของ
ดาวคะนอง มีที่มาที่ไปและเรียงลำดับเวลาอย่างไร
โครงสร้างของหนังแบ่งให้เราเห็นเป็นสองส่วน ครึ่งแรกเล่าเรื่องราวของ แอน (รับบทหลักโดย
วิศรา วิจิตรวาทการ) ผู้กำกับหญิงที่อยากทำภาพยนตร์ชีวประวัติของพี่แต้ว
(รับบทหลักโดย รัศมี เผ่าเหลืองทอง) นักเขียนอาวุโสผู้อยู่ในเหตุการณ์การเมือง 6
ตุลา 2519 เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในบ้านพักบรรยากาศแสนสงบที่เมืองน่าน
ก่อนที่ครึ่งหลัง หนังจะหันมาโฟกัสเรื่องราวของนักแสดงหนุ่มสาวในเมืองใหญ่
โดยที่มีเส้นเรื่องของกลุ่มนักศึกษามหาวิทยาลัยที่กำลังเรียกร้องให้อธิการบดีเลิกยุ่งเกี่ยวกับการเมือง
เส้นเรื่องของหญิงสาวธรรมดาที่เปลี่ยนงานเป็นทั้งพนักงานร้านกาแฟ เด็กเสิร์ฟ
แม่บ้าน ไปปรากฏตัวอยู่ในทุกเส้นเรื่องที่เราว่า ทั้งหมดถูกคัดมาเพียงแค่ส่วนเสี้ยวไม่ปะติดปะต่อกัน
ยังไม่นับรวมซีนเล็กๆ ที่แตกกระจายยิบย่อยอีกมากมายของตัวละครเหล่านั้น
เราค่อนข้างเพลินกับช่วงแรกของหนังที่ยังเล่าเรื่องไม่ซับซ้อนมากนัก
อโนชาปล่อยให้เรานั่งดูพฤติกรรม บทสนทนา
และปฏิกิริยาระหว่างกันของตัวละครโดยไม่เร่งเร้า
คล้ายจะพาเราเข้าสู่เนื้อหาบางอย่างให้เกือบจะเข้าใจ
แล้วก็หลีกหนีไปเล่าถึงเรื่องอื่น วนกลับมาใหม่ แล้วบินลอยไปสู่เรื่องอื่นอีกครั้ง
ชั่วขณะที่นั่งอยู่ในโรงภาพยนตร์ เราเลยได้คำตอบว่าน่าจะเก็บความเข้าใจของตัวเองส่วนหนึ่งไว้ในใจ
และคงต้องมีบางส่วนของหนังที่เราจำเป็นต้องปล่อยวางไป อย่างที่อโนชาเองก็บอกไว้ว่าเธอไม่ได้เข้าใจทุกฉากที่ใส่ไว้ในหนังเช่นกัน
ถึงอย่างนั้น สำหรับเรา ดาวคะนอง
ก็ยังเข้าข่ายหนังเล่าเรื่องที่มีเนื้อหาจับต้องได้ ประเด็นหนึ่งก็คือเส้นแบ่งระหว่างเรื่องจริงกับเรื่องแต่ง
เพราะหนังเล่าถึงการทำภาพยนตร์ซึ่งเป็นเรื่องแต่ง (แม้จะเป็นหนังสารคดีก็ตาม) จากเรื่องจริงที่ถูกเล่าจากปากของคนในเหตุการณ์จริงเมื่อ
40 ปีมาแล้ว ความทรงจำแสนเลอะเลือน
การอ้างถึง ไม่อ้างถึง และเรื่องเล่าที่ต่อเติมเสริมแต่งย่อมปะปนไปกับความจริงนั้น
เราจะแน่ใจได้อย่างไรว่าสิ่งที่ส่งผ่านมาเป็นเรื่องจริง และยิ่งถูกทำให้ซับซ้อนไปอีกเมื่อหนังใส่ฉากในภาพยนตร์ของผู้กำกับสาวซึ่งรับบทโดยนักแสดงมากฝีมือของเมืองไทย
อย่าง อภิญญา สกุลเจริญสุข, เพ็ญพักตร์ ศิริกุล และอินทิรา
เจริญปุระ (สองคนหลังออกมาแค่ฉากนี้ฉากเดียวแต่คุ้มค่าสมการรอคอย) ให้แสดงฉากที่แทบจะลอกเลียนและทำซ้ำกับเหตุการณ์ของแอนและพี่แต้วในช่วงต้นของเรื่อง
ก็คล้ายจะโยนคำถามใส่เราว่าสุดท้ายแล้วความจริงอยู่ที่ไหนกันแน่
หรือว่าไม่มีอยู่เลย
ขณะที่นั่งดู เราชอบความทุ่มเทในการแสดงที่แสนนิ่งแต่เก็บงำความรู้สึกไว้กับตัวของอัจฉรา
สุวรรณ์ ผู้รับบทเป็นอุ๊ หญิงสาวผู้เปลี่ยนงานไปเรื่อยๆ แต่เมื่อกลับมานั่งคิดดู
เราพบว่าเราประทับใจการแสดงแสนเย่อหยิ่งและนิ่งน้อยของวิศรา วิจิตรวาทการ ไม่แน่ใจว่าส่วนตัวเธอเป็นผู้หญิงที่เท่
เก่ง และเชื่อมั่นในความคิดตัวเองสูงอยู่แล้วหรือไม่
แต่คาแรกเตอร์ของแอนที่เธอแสดงออกมาอย่างแข็งแกร่ง แต่แอบซ่อนความเปราะบางและสับสนอยู่ภายในตัว
ก็ทำให้เราอดชื่นชมและปรบมือให้ไม่ได้เลย
เสน่ห์ของ ดาวคะนอง
ที่เราอยากชวนว่าอย่าเพิ่งเกรงกลัวจะเข้าไปดูอยู่ที่ความไม่สมบูรณ์ของเรื่องเล่า
เหมือนเศษของดาวที่แตกกระจายเป็นเสี่ยงๆ จนไม่ง่ายนักที่จะทำความเข้าใจ แต่เศษเสี้ยวนี้จะเข้าไปสร้างผลกระทบให้เกิดขึ้นในจิตใจคนดูแตกต่างกัน
ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ ความเข้าใจเรื่องสังคมไทยในหลายมิติ ทั้งประวัติศาสตร์การเมือง
เศรษฐกิจ ระบบทุนนิยมและความล่องลอยของมนุษย์เมือง
อโนชาไม่ให้คำอธิบายต่อประเด็นใดๆ ไม่ชัดเจนกับการเรียงลำดับเส้นเรื่องแสนสับสน
ไม่ตอบคำถาม แต่สร้างคำถามให้เรามากมายในวันที่ประเทศไทยต่างก็ผ่านเหตุการณ์สั่นสะเทือนและแตกร้าวมาหลายต่อหลายครั้ง
และถึงจะเดินออกจากโรงหนังมาโดยไม่ได้คำตอบแน่ชัด
ดาวคะนอง ก็เป็นอีกหนึ่งภาพยนตร์ไทยที่บอกเล่าเรื่องราวในปัจจุบันได้ดีเหลือเกิน
ดาวคะนอง (By the Time It Gets Dark) เข้าฉายแล้ววันนี้ที่โรงภาพยนตร์ SFX เซ็นทรัลเวิลด์, Lido, House RCA และ Bangkok Screening Room และเข้าฉายที่ SF เมญ่า เชียงใหม่, SF เซ็นทรัล ขอนแก่นในวันที่ 15 ธันวาคม ติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมที่เพจ ดาวคะนอง By the Time It Gets Dark
