ทุกวันนี้เราอ่านหนังสือเพื่อทำความเข้าใจตัวเองและเรียนรู้ประสบการณ์ของคนอื่น คนที่มีตัวตนและเบื้องหลังแตกต่างจากเรา แต่มันคงดีกว่านี้ถ้าเราสามารถเรียนรู้พวกเขาได้โดยตรงผ่านการรับฟังเรื่องราวแบบตัวเป็นๆ

แนวคิดนี้เกิดขึ้นจริงที่ ‘Human Library’ หรือห้องสมุดมนุษย์ จากไอเดียของกลุ่มคนที่ต้องการให้ ‘อคติ’ และ ‘ความคิดแบบเหมารวม’ ที่ส่งผลกระทบต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยกันหายไป โดยโปรเจกต์นี้เริ่มต้นขึ้นที่ประเทศเดนมาร์กและดำเนินการมาแล้วเป็นเวลา 21 ปี

กระบวนการทำงานของห้องสมุดมนุษย์หลักๆ คือการนำเสนอ ‘หนังสือมนุษย์’ หรือในที่นี้คือมนุษย์ผู้อาสามาแบ่งปันเรื่องราวต่างๆ ส่วนใหญ่แล้ว หัวข้อที่ห้องสมุดชักชวนหนังสือมนุษย์มาแบ่งปันประสบการณ์จะเกี่ยวกับอคติที่คนทั่วไปมักตัดสินไปก่อนและประสบการณ์ที่เหล่าหนังสือมนุษย์ต้องเจอ

หากยังนึกภาพไม่ออก ครั้งหนึ่งห้องสมุดเลือกนำเสนอ ‘หนังสือมนุษย์’ ที่เป็นผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง คนมักจะติดภาพกันว่าต้นเหตุของโรคนี้มาจากตัวผู้ป่วยเอง เพียงแค่เลิกดื่มก็หายแล้ว ซึ่งความจริงแล้วไม่ได้ง่ายขนาดนั้น ทั้งสาเหตุในการติดสุราก็มีมากมายหลายปัจจัย ไม่ว่าจะจากคนรอบข้างและสภาพแวดล้อม โดยห้องสมุดจะให้เขามาแชร์เรื่องราวเพื่อสร้างความเข้าใจและทลายอคติที่คนมี ทั้งนี้ในห้องสมุดมนุษย์ยังมีมนุษย์ที่บรรจุเรื่องราวอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นผู้พิการ คนตกงาน คนไร้บ้าน คนที่นับถือศาสนาต่างกัน ฯลฯ ให้เราเข้าไปเรียนรู้ รับฟัง และทำความเข้าใจโดยไม่ด่วนตัดสินไปก่อน

ส่วนวิธีการใช้งานห้องสมุดมนุษย์นั้นก็แทบไม่ต่างจากห้องสมุดทั่วๆ ไป ขั้นตอนแรกคือต้องเลือกมนุษย์ที่สนใจในห้องสมุดมนุษย์ที่อยู่ในเมืองของคุณ ทำบัตรยืมเพื่อนัดหมายจัดตารางเวลา และเข้าสู่กระบวนการอ่าน ถ้าพูดให้เข้าใจง่ายก็คือการรับฟังมนุษย์คนที่คุณเลือกมาเล่าเรื่องราวของเขาเอง พร้อมกับสอบถามพูดคุยได้อย่างไม่ต้องกลัว คล้ายๆ การล้อมวงคุยกันนั่นแหละ แต่เพียงแค่จินตนาการว่าเรากำลังมาเรียนรู้จากหนังสือในห้องสมุดโดยใช้การพูดคุยกับมนุษย์จริงๆ แทนการเปิดหน้ากระดาษอ่านหนังสือ

ปัจจุบันห้องสมุดมนุษย์เปิดให้บริการแล้วใน 85 ประเทศทั่วโลก ในไทยเองเปิดให้บริการที่แรกที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน จังหวัดนครราชสีมา และปัจจุบันได้มีการก่อตั้งเครือข่ายห้องสมุดมนุษย์แห่งประเทศไทยหรือ Thailand Human Library Network ขึ้น แต่ยังไม่ค่อยเห็นภาพชัดเจนมากนัก ดังนั้นใครที่สนใจสามารถดูข้อมูลเพิ่มเติมของโมเดลห้องสมุดนี้ได้ที่ humanlibrary.org

แม้ตอนนี้ห้องสมุดมนุษย์ในเมืองไทยอาจจะยังไม่ได้มีมากสาขาแต่ก็ไม่ต้องเสียใจไป เพราะเราอาจไม่ต้องเสาะหามนุษย์ที่อยู่ห่างไกลออกไปมาอ่านขนาดนั้น แค่ลองเปิดใจและใช้เวลาอ่านผู้คนรอบข้างด้วยการรับฟังและพูดคุยกับพวกเขาบ้าง คุณอาจจะพบห้องสมุดมนุษย์ขนาดย่อมที่อยู่รอบตัวก็ได้นะ

CREATIVE

LIFE

STYLE

VIDEO

PODCAST

SERIES