ในบรรดาเรื่องเล่ามากมายเกี่ยวกับราชวงศ์อังกฤษ เรื่องเล่าของ แอนน์ โบลีน ราชินีคนที่สองของพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 และพระมารดาของควีนเอลิซาเบธที่ 1 น่าจะเป็นหนึ่งในเรื่องที่ถูกนำมาผลิตซ้ำบ่อยที่สุด แอนน์ โบลีน/span>

ชีวิตของแอนน์ โบลีน ปกคลุมด้วยม่านหมอกแห่งคำถามและการตีความที่แตกต่างไปในแต่ละยุค หลายคนจดจำแอนน์ในฐานะสตรีห้าวหาญผู้สามารถเอาชนะพระนางแคเทอรีนแห่งอารากอน–ราชินีคนก่อนที่เป็นถึงเจ้าหญิงจากสเปน บางส่วนยกให้แอนน์เป็นสตรีผู้พลิกประวัติศาสตร์ เพราะการสมรสระหว่างแอนน์กับพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 ทำให้อังกฤษแยกตัวออกจากอำนาจของพระสันตะปาปา ซึ่งกลายมาเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของสถาบันกษัตริย์

แม้ว่าชื่อแอนน์ โบลีน จะเป็นที่รู้จัก แต่รายละเอียดในฐานะบุคคลก็ยังมีความคลุมเครืออยู่มาก ปีเกิดของแอนน์ไม่แน่ชัด ความสัมพันธ์ระหว่างเธอกับครอบครัวยังถูกตั้งคำถาม แม้แต่ฉากสุดท้ายในชีวิตของเธอ ระหว่างที่ถูกตัดสินประหารชีวิต รวมไปถึงรายละเอียดของเหตุการณ์หลังจากนั้นก็ยังเป็นเรื่องน่าสนใจ

มนต์ดำ ข้อกล่าวหา และลานประหาร

แอนน์ถูกประหารในวันที่ 19 พฤษภาคม 1536 ในเวลานั้นเธอเพิ่งเป็นราชินีอังกฤษได้ 3 ปี มีทายาทให้พระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 เพียงหนึ่งคน ข้อกล่าวหาที่พาเธอไปสู่ความตายมีมากมายตั้งแต่การใช้มนต์ดำไปจนถึงการคบชู้ สมสู่ในครอบครัว Eustace Chapuys (ยูสตาซ ชาปุยส์) ราชทูตสเปนและศัตรูตัวฉกาจของแอนน์ กล่าวว่าพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 สารภาพกับเขาว่าตนถูกชักจูงและบังคับให้สมรสกับแอนน์โดยมนต์ดำ

แม้เฮนรี่ที่ 8 จะสรรหาเหตุผลมากมายมาเพื่อกำจัดอดีตคนรัก แต่คนรุ่นหลังเชื่อกันว่าเหตุผลจริงๆ ที่ทำให้แอนน์ต้องเดินเข้าสู่แดนประหารคือการแท้งบุตรชายอายุครรภ์ราว 3 เดือนเมื่อต้นปี 1536 ราชทูตสเปนกล่าวถึงเหตุการณ์ในครั้งนี้ว่า

“ในวันเดียวกับที่มีพิธีฝังศพ (ของพระนางแคเทอรีนแห่งอารากอน ราชินีองค์ก่อนของพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8) นางเมียน้อย (หมายถึงแอนน์ โบลีน) แท้งลูกซึ่งดูเหมือนจะเป็นเด็กชาย อายุครรภ์ประมาณ 3 เดือนครึ่ง นางโทษว่าเรื่องนี้เป็นความผิดของดยุกแห่งนอร์ฟอล์กที่นำข่าวอาการบาดเจ็บของพระราชามาบอกเมื่อ 6 วันก่อน (เฮนรี่ได้รับบาดเจ็บหนักเพราะตกจากหลังม้าในการแข่งขันประลองทวน)

“เป็นที่ทราบกันดีว่านี่ไม่ใช่เหตุผลที่แท้จริง หลายคนบอกว่าเธอไม่ควรตื่นตระหนกกับเหตุการณ์ครั้งนี้มากเกินไปนัก แต่บางคนคิดว่ามันเป็นสัญญาณที่บอกว่าแอนน์ไม่มีความสามารถจะให้กำเนิดลูก ผู้คนจำนวนหนึ่งกลัวว่าพระราชาจะปฏิบัติกับเธอเหมือนที่เคยทำกับราชินีองค์ก่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อทรงมีข่าวลือกับผู้หญิงคนใหม่ (หมายถึงเจน ซีมัวร์)”

แอนน์ โบลีน — *แอนน์และเฮนรี่ที่ 8 / Image : express.co.uk*

ก่อนจะถูกประหาร แอนน์หล่นจากอำนาจและถูกส่งไปยังหอคอยแห่งลอนดอนในวันที่ 2 พฤษภาคม 1536 การสอบสวนสรุปว่าแอนน์มีความผิดจริงในหลายข้อหา เธอถูกตัดสินว่าเป็นกบฏ โทษคือประหารชีวิต เฮนรี่ให้ความสำคัญกับการประหารอดีตภรรยาถึงขนาดนำเข้ามือดาบเพชฌฆาตมาจากฝรั่งเศส เหตุผลที่เฮนรี่เลือกใช้มือดาบในการประหารแอนน์แทนที่จะเป็นการใช้ขวาน ซึ่งเป็นวิธีประหารขุนนางและเชื้อพระวงศ์ของอังกฤษยุคนั้น ถูกตีความไว้หลากหลาย บ้างก็ว่าเป็นการให้เกียรติแอนน์เป็นครั้งสุดท้ายในฐานะราชินี บ้างก็ว่าเป็นละครฉากใหญ่ที่เฮนรี่ตั้งใจจัดขึ้นเพื่อเรียกคะแนนนิยม

Leanda de Lisle (ลีอันดา เดอ ไลล์) นักประวัติศาสตร์อังกฤษจากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ดกล่าวว่า ราชวงศ์ทิวดอร์หมกมุ่นกับตำนานกษัตริย์อาเธอร์ซึ่งเป็นกษัตริย์วีรบุรุษในยุคกลาง จึงเลือกใช้ดาบในการประหารหญิงแพศยา เพราะเฮนรี่มองตัวเองเป็นกษัตริย์อาเธอร์ที่กำลังลงโทษราชินีผิดประเวณีของพระองค์ (พระนางกวินิเวียร์) ในขณะที่ Katrina Marchant นักประวัติศาสตร์ราชวงศ์ทิวดอร์ ให้ความเห็นว่าการเลือกมือดาบจากฝรั่งเศสอาจเป็นการล้อเลียนแอนน์ที่ถูกกล่าวถึงหลายครั้งว่า “เป็นหญิงฝรั่งเศสมากกว่าอังกฤษ” แอนน์ใช้ชีวิตช่วงวัยรุ่นที่ฝรั่งเศส เธอใช้เสน่ห์ที่เรียนรู้มาจากราชสำนักพระเจ้าฟร็องซัวส์ที่ 1 เพื่อมัดใจเฮนรี่ ดังนั้นการนำความตายของพระองค์มาจากที่เดียวกันจึงอาจเป็นเรื่องตลกร้ายมากกว่า

ไม่ว่าเฮนรี่จะมีความคิดเบื้องหลังยังไง ปฏิเสธไม่ได้ว่าการประหารแอนน์เป็นไปอย่างสง่างาม ยูสตาซ ชาปุยส์ กล่าวถึงการประหารอดีตราชินีว่า “ไม่มีใครจะเผชิญความตายได้อย่างกล้าหาญไปมากกว่าแอนน์”

พรานป่าและกวางสาว

น่าสนใจว่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นหลังจากนั้นมักไม่ค่อยเป็นที่พูดถึง มีคำกล่าวว่าเฮนรี่ที่ 8 ให้ความสนใจกับฉากประหาร แต่ไม่ได้เตรียมการพิธีศพของแอนน์ไว้แม้แต่น้อย เพราะร่างและศีรษะของพระนางถูกพันด้วยผ้า ก่อนบรรจุลงในหีบเก็บลูกธนูทำจากไม้ ไม่ใช่โลงศพอย่างดีที่ถูกเตรียมไว้สำหรับราชินีอังกฤษ เป็นไปได้ว่าการจัดการร่างของแอนน์อาจไม่ถูกเตรียมการ และหีบสำหรับเก็บลูกธนูอาจเป็นของที่หาได้แบบเร่งรีบจากลานประหารซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณหอคอยแห่งลอนดอน

แอนน์ โบลีน — *Image : Édouard Cibot, Public domain, via Wikimedia Commons*

Robert Parry นักเขียนนิยายอิงประวัติศาสตร์ชาวอังกฤษกล่าวไว้ในหนังสือของเขาเรื่อง The Arrow Chest ถึงความเป็นไปได้ที่หีบเก็บลูกธนูอาจเป็นสิ่งที่ถูกเตรียมไว้ล่วงหน้า อ้างอิงจากหนังสือของ Retha M. Warnicke นักประวัติศาสตร์ชาวอเมริกันที่กล่าวว่า “ในระหว่างปี 1530 เฮนรี่ที่ 8 มอบของขวัญมีค่ามากมายให้แอนน์ บ่อยครั้งสิ่งของเหล่านี้ก็เป็นเครื่องมือเพื่อความบันเทิงของพระนาง ยกตัวอย่างเช่น คันธนู ลูกธนู และถุงมือสำหรับสวมเพื่อยิงธนู กีฬายิงธนูเป็นงานอดิเรกที่แอนน์ชอบเป็นพิเศษ”

เฮนรี่รักการล่าสัตว์เช่นเดียวกับแอนน์ ‘กษัตริย์ผู้เป็นนักล่า’ ยังเป็นคำเปรียบเปรยว่าพระองค์เป็นหนุ่มนักรักที่ออกล่าหญิงสาวมากหน้าหลายตา เป็นไปได้ว่าเฮนรี่เห็นแอนน์เป็นหนึ่งในเหยื่อของพระองค์ กษัตริย์อังกฤษเคยส่งนกยูงที่ทรงยิงได้ด้วยพระองค์เองมาให้แอนน์พร้อมข้อความ “หวังว่าตอนที่คุณทานนกยูงตัวนี้ คุณจะระลึกถึงนักล่า”

นอกจากนี้เฮนรี่ยังเคยแต่งกลอนรักเปรียบเปรยความรู้สึกที่มีต่อแอนน์ว่าเป็นเหมือนพรานป่าที่กำลังออกล่ากวาง เป็นไปได้หรือไม่ว่าหีบเก็บลูกธนูเองก็เป็นสิ่งที่เฮนรี่เตรียมไว้ให้แอนน์เพื่อบรรจุร่างของกวางสาวที่พระองค์ไม่ต้องการเสียแล้ว?

*กล่องใส่ธนูและคันธนูที่เฮนรี่ที่ 8 มอบให้แอนน์ / Image : swansea.ac.uk*

เกิดอะไรขึ้นกับศพของแอนน์ โบลีน?

ร่างของแอนน์ถูกนำไปฝังในห้องสวดมนต์ของโบสถ์ St. Peter ad Vincula (เซนต์ปีเตอร์ แอด วินคิวลา) บริเวณใกล้แท่นประกอบพิธี โบสถ์แห่งนี้เป็นสถานที่ฝังร่างบุคคลสำคัญในยุคทิวดอร์อีกมาก ไม่ว่าจะเป็นจอร์จ โบลีน น้องชายของแอนน์ที่ถูกประหารข้อหาสมสู่กับพี่สาว, แคเทอรีน ฮาเวิร์ด ราชินีคนที่ 5 ของพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8 ที่ถูกตัดสินประหารในข้อหาคบชู้ รวมไปถึงเอ็ดเวิร์ด ซีมัวร์ ดยุกแห่งซอมเมอร์เซต พี่ชายคนโตของเจน ซีมัวร์ และจอห์น ดัดลีย์ ดยุกแห่งนอร์ทัมเบอร์แลนด์ ขุนนางคนสำคัญที่ถูกประหารในข้อหากบฏหลังยุคของพระเจ้าเฮนรี่ที่ 8

ร่างของแอนน์ถูกฝังอย่างเรียบง่ายเป็นเวลาหลายร้อยปี จนถึงรัชสมัยของควีนวิกตอเรีย โบสถ์เซนต์ปีเตอร์ แอด วินคิวลาทรุดโทรมลงอย่างมากจนถึงคราวต้องบูรณะใหม่ ทำให้ต้องมีการขุดบริเวณที่ฝังศพเพื่อปรับปรุงฐานราก การขุดค้นเริ่มต้นในเดือนตุลาคมปี 1876 โดยมีการใช้แบบแปลนเก่าเพื่อเทียบเคียงตำแหน่งฝังศพของบุคคลสำคัญ

*ภายในโบสถ์ St. Peter ad Vincula, 1898 / Image : rct.uk*

ในบริเวณที่ร่างของแอนน์ถูกฝัง ทีมผู้ขุดค้นพบร่างของสตรีนางหนึ่งที่ความลึกประมาณ 2 ฟุต (ประมาณ 60 เซนติเมตร) Dr. Frederick Mouat เจ้าหน้าที่ทางการอังกฤษที่ได้มีโอกาสศึกษาร่างซึ่งเชื่อกันว่าน่าจะเป็นแอนน์ กล่าวถึงลักษณะของสตรีเจ้าของร่างว่า “มีอายุราว 25-30 ปี รูปร่างเพรียวบาง หน้าผากและกรามมีขนาดเล็กแต่มีรูปร่างดี กระดูกสันหลังเล็กมากโดยเฉพาะส่วนคอ” ข้อสังเกตนี้ตรงกับบันทึกร่วมสมัยเกี่ยวกับรูปร่างของแอนน์ โดยเฉพาะคอของพระองค์ซึ่งแอนน์เคยกล่าวว่าเพชฌฆาตคงออกแรงน้อยมากในวันประหาร

โมอาตกล่าวว่าแอนน์น่าจะมีความสูงราว 152-161 เซนติเมตร ซึ่งเป็นความสูงมาตรฐานของสตรียุคทิวดอร์ เขายังกล่าวว่าโครงกระดูกไม่มีร่องรอยความผิดปกติใด แม้ว่าในยุควิกตอเรียจะไม่มีเทคโนโลยีล้ำสมัยที่สามารถสร้างภาพจริงของแอนน์จากโครงกระดูก แต่คำบรรยายของโมอาตก็สามารถไขปริศนาและพิสูจน์เรื่องราวได้หลายอย่าง เช่น ความเชื่อที่ว่าพระนางเป็นแม่มดที่มี 6 นิ้ว

ข้อกล่าวหานี้ปรากฏครั้งแรกในงานเขียนของ Nicholas Sanders นักบวชคาทอลิกที่ลี้ภัยออกจากอังกฤษในรัชสมัยของควีนเอลิซาเบธที่ 1 เขากล่าวว่า “แอนน์รูปร่างค่อนข้างสูง มีใบหน้ารูปไข่สีขาวซีด พระองค์มีผมสีดำ ฟันเก และมีนิ้วมือขวา 6 นิ้ว ทรงมีเนื้องอกที่คอทำให้ต้องใส่เสื้อปิดคออยู่ตลอด” นิโคลัส แซนเดอร์ส ยังเด็กมากในขณะที่แอนน์มีชีวิต และอันที่จริงงานของเขาเขียนหลังแอนน์เสียชีวิตไปแล้วถึง 37 ปี เป็นไปได้ว่าเขาเขียนงานชิ้นนี้เพื่อโจมตีควีนเอลิซาเบธที่ 1 ซึ่งเป็นลูกสาวเพียงคนเดียวของแอนน์ ว่าเป็นราชินีที่ไม่ชอบธรรม เกิดจากมารดาที่ยุ่งเกี่ยวกับมนต์ดำต่างๆ

งานของแซนเดอร์สถูกนำไปผลิตซ้ำหลายครั้งเพราะเป็นวัตถุดิบชั้นดีสำหรับนิยาย ทุกวันนี้ยังมีคนพูดถึงข้อกล่าวหาเรื่องนิ้วที่ 6 อยู่บ้าง แต่การขุดค้นได้มอบข้อพิสูจน์ในเชิงวิทยาศาสตร์ที่พอจะสันนิษฐานได้ว่า หากร่างที่ถูกค้นพบในยุควิกตอเรียคือแอนน์ตัวจริง พระองค์ก็ไม่ได้มี 6 นิ้วอย่างแน่นอน

*แผนผังการฝังบุคคลสำคัญโดย Doyne C. Bell / Image : thetudortravelguide.com*

การขุดค้นในปี 1876 ไม่พบโครงกระดูกของสตรีคนอื่นในบริเวณใกล้เคียงกัน แต่พบร่างของชายวัย 50 กว่า คาดว่าคือดยุกแห่งซอมเมอร์เซต–พี่ชายของเจน ซีมัวร์ และสมเด็จลุงของพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 6 ซึ่งตรงกับบันทึกตำแหน่งการฝังตามประวัติศาสตร์ อย่างไรก็ตาม ไม่พบร่างของจอร์จ โบลีน ที่ควรจะถูกฝังอยู่ข้างกัน เนื่องจากเขาถูกประหารเพียง 2 วันก่อนพี่สาว เป็นไปได้ว่าร่างของจอร์จอาจถูกเคลื่อนย้ายในภายหลัง หรือตำแหน่งมีความคลาดเคลื่อนบางอย่าง

ถึงอย่างนั้น แม้จะมีข้อบ่งชี้ใกล้เคียงหลายข้อ แต่เราก็ไม่สามารถฟันธงได้ว่าร่างที่ถูกพบในระหว่างการบูรณะเมื่อปี 1876 คือแอนน์ตัวจริง นักประวัติศาสตร์เชื่อว่าตำแหน่งที่แอนน์ถูกฝังถือเป็นตำแหน่งสำคัญที่สงวนไว้สำหรับผู้ทรงเกียรติที่สุดในโบสถ์ ดังนั้นหากร่างที่ว่าไม่ใช่แอนน์ก็ต้องเป็นของสตรีที่มีความสำคัญในระดับเดียวกันกับดยุกแห่งซอมเมอร์เซต ซึ่งเป็นถึงสมเด็จลุงของกษัตริย์อังกฤษ จึงจะมีสิทธิถูกฝังในบริเวณนี้ได้

13 เมษายน 1877 การบูรณะสิ้นสุดลง ร่างของสตรีที่คาดว่าน่าจะเป็นแอนน์ถูกนำกลับไปฝังในตำแหน่งเดิม ไม่เคยมีการขุดค้นในบริเวณดังกล่าวอีกจนถึงปัจจุบัน หากร่างของแอนน์จะถูกนำขึ้นมาศึกษาอีกครั้ง ก็จำเป็นต้องได้รับการอนุญาตอย่างเป็นทางการจากราชวงศ์อังกฤษ ซึ่งดูเหมือนว่าจะไม่เกิดขึ้นในเร็วๆ นี้ ปริศนาเกี่ยวกับตัวตนของแอนน์จึงยังเป็นเรื่องราวที่รอคอยการค้นพบและถกเถียงต่อไป

อ้างอิง

anne-boleyn.com

smithsonianmag.com

theanneboleynfiles.com

thetudortravelguide.com

youtube.com

youtube.com

CREATIVE

LIFE

STYLE

VIDEO

PODCAST

SERIES