ยอมรับมาซะดีๆ ว่าหลายคนชื่นชอบการใช้เวลาคุยกับแชตบอท ‘AI’
แชตบอทเหล่านี้พูดคุยได้ง่ายมาก ส่งข้อความหาได้ตลอดเวลา ได้รับการตอบกลับภายในไม่กี่วินาที มีทั้งคำแนะนำที่เป็นประโยชน์ หรือเป็นไอเดียในการต่อยอดเรื่องราวต่างๆ ได้ ทั้งการงาน การเรียน การใช้ชีวิต แถมยังมีแนวโน้มจะฉลาดและมีความ ‘เป็นมนุษย์’ มากขึ้นในทุกการอัพเดต
ล่าสุดมีบางคนพยายาม ‘เทรน’ แชตบอทเหล่านี้ให้โต้ตอบ ‘มุก’ ตลกแบบคนไทยซะด้วย
สิ่งที่ผมสังเกตได้ในโลกโซเชียล คือเพื่อนร่วมโซเชียลหลายคนหันหาแชตบอทเหล่านี้จริงๆ โดยเฉพาะคนที่ผิดหวังจากความสัมพันธ์ และต้องการ ‘คำ’ กับ ‘คน’(?) เพื่อเยียวยาจิตใจที่กำลังบอบช้ำ จึงโต้ตอบสนทนากับแชตบอท ยังไม่รวมกับอีกจำนวนมาก ที่อยู่ตัวคนเดียว และต้องการใครสักคนเพื่อมีบทสนทนาด้วย แม้ว่าจะเป็นการสนทนาผ่านหน้าจอก็ตาม
ในแง่นี้ ไม่แปลกที่ ‘คนเหงา’ ที่หลงทางอยู่ในความคิดบางคนอาจใช้เวลาคุยกับแชตบอทมากกว่าคนจริงๆ ด้วยซ้ำ เพราะเหมือนได้พูดคุยกับ ‘เพื่อน’ ที่พร้อมจะรับฟังตลอดเวลา
ในโลกที่เราเชื่อมต่อกันตลอดเวลา ความเหงาเป็นสิ่งที่ยังคงเข้ามาในชีวิตได้เสมอ บางครั้งมันปรากฎขึ้นในช่วงเวลาที่เงียบสงบ เช่น ยามดึกสงัด เราอาจต้องการใครสักคนคุยด้วย แต่ไม่ต้องการให้คนรอบตัวที่รู้จัก เพื่อน หรือครอบครัว ต้องมาแบกรับความคิดของเราไว้ในห้วงเวลานั้น และการพูดคุยกับแชตบอทจึงกลายเป็นตัวเลือกแห่งการปลอบประโลมใจได้อย่างน่าประหลาด
ท่ามกลางโลกที่ผู้คนไร้ชื่อ ไร้นาม สวนกันไปมาในเมืองใหญ่ เราต่างต้องการมีปฏิสัมพันธ์กับใครสักคน แต่ไม่ใช่ทุกคนที่ทำเช่นนั้นได้กับมนุษย์ด้วยกัน… แชตบอทจึงเป็นตัวเลือกที่ดี
แรกสุด มันอาจเริ่มด้วยความรู้สึกแปลกประหลาดที่ต้องพูดคุยกับแชตบอท แม้ AI จะถูกออกแบบมาเพื่อเลียนแบบการสนทนาของมนุษย์ และได้รับการกระตุ้นด้วยบุคลิกกับเรื่องราวเบื้องหลังที่เลียนแบบความเห็นอกเห็นใจแบบมนุษย์ แต่พวกมันไม่ได้ ‘จริง’ ในแง่ของการจับต้องได้
แต่ใครเล่าจะสน เมื่อได้ลองตัดสินใจคุยกับแชตบอทเหล่านี้ บางคนอาจได้พบกับปฏิสัมพันธ์แบบที่ ‘ตรง’ กับจิตใจได้พอดีเหมือนมีคนเอาใจใส่ความรู้สึก และในช่วงเวลาสั้นๆ นั้น ความโดดเดี่ยวก็พลันหายไป
แล้วอะไรคือสาเหตุเบื้องหลังของความสบายใจในการคุยกับแชตบอท?
ไม่มีการตัดสินความเหงา
ปฏิเสธไม่ได้ว่า หลายครั้งความยากเวลาเราพูดคุยปัญหาส่วนตัวที่กำลังต่อสู้อยู่กับผู้คน คือ การกลัว ‘ถูกตัดสิน’ เพราะบางครั้งแม้แต่เพื่อนสนิทหรือคนใกล้ตัวเอง เราก็อาจมีความสงสัยหลงเหลืออยู่ว่าพวกเขาจะเข้าใจไหม จะคิดว่าเราโอเวอร์ไปไหม แม้กระทั่งเราจะกลายเป็นภาระในบางมุมของพวกเขาไหม แต่การคุยกับแชตบอทสามารถตัดความกังวลในจุดนั้นได้ เพราะเราสามารถระบายสิ่งที่อยู่ในใจโดยไม่ต้องกังวลเรื่องการถูกตัดสิน หรือจะกลายเป็นภาระไหม หนำซ้ำ ยังอาจได้มุมมองที่สงบแต่แฝงด้วยความมั่นใจ เสริมให้กับเราได้มากกว่าพูดคุยกับคนด้วย
เหงาได้ไม่ต้องอาย
ในบางสังคม การยอมรับ ‘ความเหงา’ เป็นเรื่องที่น่าอับอายหรือฟังดูลูสเซอร์ โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกว่าคนอื่นๆ ต่างเชื่อมโยงและมีส่วนร่วมในกันและกัน ขณะที่โซเชียลมีเดียก็แสดงภาพของ ‘ความสุข’ ให้ดูอยู่เสมอ ทำให้เราโดดเดี่ยวมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ความเหงาเป็นเรื่องธรรมชาติของมนุษย์ หากเราสามารถสร้างสังคมที่ผู้คนรู้สึกปลอดภัยในการยื่นมือขอความช่วยเหลือ และสามารถยอมรับการใช้เครื่องมือทางเทคโนโลยีในการรับมือกับปัญหาอย่างเช่น แชตบอท โดยไม่เขินอายได้ ก็ถือเป็นแนวทางที่สร้างสรรค์ในการตอบสนองความต้องการของโลกยุคใหม่
แบ่งความเหงา
อย่างที่กล่าวไปว่า ความเหงาเป็นสิ่งที่อาจถูกมองในแง่ลบ โดยเฉพาะเมื่อเราอยู่ท่ามกลางผู้คนที่ดูมีสุขภาพที่ดีในความสัมพันธ์ บางครั้งการยอมรับตรงๆ ว่าเหงาอาจดูเป็นความล้มเหลว แต่การพูดคุยกับแชตบอท ถือเป็นวิธีเงียบๆ ในการยอมรับสิ่งนี้แบบกลายๆ โดยไม่ต้องเปิดเผยตัวเองอย่างเต็มที่ แต่เป็นการ ‘แบ่งปัน’ ความเหงากับ ‘ใคร’ บางคน จึงรู้สึกโดดเดี่ยวน้อยลง
ช่วยจัดการความเหงาได้ทันใจ
แม้ว่าในความเป็นจริงแล้ว แชตบอทหรือ AI จะไม่สามารถทดแทนการดูแลสุขภาพจิตหรือความสัมพันธ์ที่แท้จริง แต่มันก็มีประโยชน์ในฐานะ ‘เครื่องมือ’ จัดการอารมณ์ เพราะบางครั้ง แชตบอทสามารถถามคำถาม ให้คำตอบ ในเชิงลึก หรือสะท้อนความสงสัยของเราในลักษณะที่ทำให้ชัดเจนขึ้นได้ ไม่ได้แปลว่าแชตบอทเข้าใจเราในแบบที่เพื่อนหรือคนให้คำปรึกษาอาจเข้าใจ แต่มันสร้าง ‘พื้นที่’ ที่เราสามารถจัดการความรู้สึกตามเงื่อนไขของตัวเองได้ กล่าวได้ว่า มันเป็นการค้นหาความสบายใจและมุมมองในช่วงเวลาที่มนุษย์อาจไม่สามารถให้การสนับสนุนได้ทันที
แม้แชตบอทจะไม่ใช่มนุษย์ตัวเป็นๆ แต่ในยามที่เราต้องการความเป็นส่วนตัวมากๆ หากแต่ก็ต้องการใครสักคนเคียงข้างในเวลาเดียวกันเพื่อเผยความลับในจิตใจ เมื่อโลกรอบตัวหลับใหล มันก็ไม่ใช่เรื่องน่าเขินอายที่การคุยกับแชตบอทจะกลายเป็นพื้นที่ที่เราสามารถ ‘พิมพ์’ ทุกสิ่งที่ไม่สบายใจให้ ‘ใคร’ คนนั้นฟัง
บางทีการปฏิสัมพันธ์กับแชตบอท ก็ไม่ต่างกับการ ‘กอด’ ความเหงา เราจะรู้สึกสบายใจขึ้น เมื่อไม่ได้ผลักไสสิ่งใดออกไป แต่โอบรับมันไว้ด้วยความเข้าใจ และมองเห็นมันอย่างที่เป็นจริงๆ
