รถไฟ
รถไฟ มา
ตา
ตา มา
ตา มา รถไฟ
จากแบบเรียนภาษาไทยชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ตามหลักสูตรประถมศึกษา พุทธศักราช 2521 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2533) ของกรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ
ใครที่อายุ 20 กว่าปีขึ้นไปน่าจะยังจำแบบเรียนภาษาไทยรุ่นนี้ได้อยู่บ้าง บทแรกของการเรียนรู้ภาษาไทยสำหรับเด็กชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เราได้รู้จักยานพาหนะชื่อว่า ‘รถไฟ’ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความเจริญที่ย่นย่อระยะทางไกลแสนไกลให้ใกล้ขึ้น พาคุณตาที่อยู่ต่างเมืองมาหาแก้วกับกล้าได้อย่างง่ายดาย ปลูกฝังภาพจำการเดินทางด้วยรถไฟอันแสนโรแมนติกลงในหัวใจของเด็กไทยหลายล้านคนมาจนถึงทุกวันนี้
หนังสือภาพสำหรับเด็กเป็นเครื่องมืออันทรงพลังในการส่งผ่านความรู้ ความเชื่อ แนวคิดต่างๆ จากผู้ใหญ่ไปสู่เด็กๆ ผ่านถ้อยคำสั้น กระชับ เข้าใจง่าย ควบคู่ไปกับภาพที่ถ่ายทอดเรื่องราวได้ดีไม่แพ้กัน เรื่องราวบนหน้ากระดาษจะคอยกระตุ้นพัฒนาการฟัง พูด อ่าน เขียน ไล่กันมาเป็นลำดับ เด็กๆ เรียนรู้โลกได้จากเนื้อหาทั้งในหนังสือ ประสบการณ์ระหว่างการอ่านและสิ่งที่ตกค้างอยู่ในหัวใจหลังจากหนังสือถูกปิดลง
การอ่านหนังสือจึงถูกกำหนดลงในอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก อันเปรียบได้กับกฎหมายสากลของสหประชาชาติ ว่ารัฐต้องส่งเสริมการผลิตและเผยแพร่หนังสือภาพสำหรับเด็ก ปริมาณและคุณภาพของหนังสือสำหรับเด็กจึงเป็นตัวชี้วัดที่ดีว่าแต่ละสังคมมีมุมมองต่อโลกที่อยากส่งต่อไปให้เด็กๆ อย่างไร
หนังสือภาพสำหรับเด็กในปัจจุบันจึงไม่ได้มีเพียงนิทานสอนใจ แต่ยังช่วยในการสื่อสารเรื่องนามธรรมอย่างปรัชญา ความรัก ความผิดหวัง ความตาย การสูญเสีย หรือเรื่องใดๆ ก็ตามที่เราต้องการชวนเด็กๆ มาทำความเข้าใจก็สามารถนำมาใส่ลงในหนังสือได้ทั้งนั้น แนวคิดด้านการพัฒนาเมือง การสนับสนุนขนส่งสาธารณะเองก็ถูกนำมาสอดแทรกไว้ด้วยไม่น้อย MAYDAY! จึงอยากชวนทุกคนมาดูว่าผู้ใหญ่ในวันนี้จะส่งต่อแนวคิดอะไรบ้างเกี่ยวกับขนส่งสาธารณะไปยังผู้ใหญ่ในวันหน้า
Bus Stops
เรื่องและภาพ : Taro Gomi
เทพเจ้าแห่งหนังสือภาพสำหรับเด็กของญี่ปุ่นมาพร้อมกับลายเส้นง่ายๆ สีสันสดใส เล่าเรื่องผ่านการเดินทางของรถเมล์คันหนึ่งที่จอดตามป้ายรถเมล์ในสถานที่ต่างๆ จากทะเล ภูเขา ถึงเมืองใหญ่
แสดงให้เห็นความครอบคลุมของขนส่งสาธารณะในประเทศญี่ปุ่น เรียนรู้ความแตกต่างของผู้คนที่ก้าวลงจากรถเมล์แต่ละป้าย ซึ่งไม่ว่าจะเป็นใครก็ใช้รถเมล์ด้วยกันทั้งนั้น ตั้งแต่มนุษย์เงินเดือนที่วิ่งเร็วจี๋ลงจากรถเพื่อไปเข้างานให้ทัน ครอบครัวที่ลงป้ายสวนสนุกอย่างร่าเริง นักท่องเที่ยว นักกีฬา นักแสดงหนัง ซึ่งมีจุดหมายปลายทางหลากหลาย แต่ไปด้วยกันได้ด้วยขนส่งสาธารณะ
The Busiest Street in Town
เรื่อง : Mara Rockliff
ภาพ : Sarah McMenemy
คุณป้าสองคนเป็นเพื่อนที่บ้านอยู่ตรงข้ามฝั่งถนนกันมาตั้งแต่เป็นเด็กทารกจนกระทั่งแก่เฒ่าผมขาว ทั้งสองเห็นการเปลี่ยนแปลงของถนนหน้าบ้านมาโดยตลอด จากที่เคยเต็มไปด้วยร่มไม้ เด็กๆ ออกมาวิ่งเล่นกัน ทุกวันนี้กลับกลายเป็นถนนที่เนืองแน่นไปด้วยรถยนต์พ่นควันดำ จนถูกขนานนามว่าเป็นถนนที่วุ่นวายที่สุดในเมือง
คุณป้าทั้งสองตัดสินใจว่าอยู่เฉยไม่ได้แล้ว ต้องออกมาทำอะไรสักอย่าง เพื่อให้ถนนกลับมาเป็นถนนสำหรับทุกคนอีกครั้ง ตามแนวคิด Tactical Urbanism ซึ่งคนในพื้นที่ชุมชนร่วมกันออกมาเรียกร้องสิทธิใบนท้องถนน และการมีส่วนร่วมในการออกแบบสิ่งแวดล้อมของละแวกบ้านตัวเอง
Last Stop on Market Street
เรื่อง : Matt de la Pena
ภาพ : Christian Robinson
เด็กชายซีเจกับคุณย่านั่งรถเมล์ไปในเมืองซานฟรานซิสโก บนรถเมล์ ทั้งสองได้พบปะผู้คนที่แตกต่างหลากหลายในเมืองแห่งนี้ ทั้งคนชรา ผู้พิการทางสายตาที่มาพร้อมสุนัขนำทาง แสดงให้เห็นว่าขนส่งสาธารณะสามารถช่วยให้ทุกคนเดินทางไปไหนมาไหนได้อย่างสะดวกสบาย และการขึ้นรถเมล์ทำให้เราได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์กับเพื่อนร่วมทาง ทำให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ทักษะการเข้าสังคมไปพร้อมกับซึมซับบรรยากาศความเป็นเมืองที่ไม่ได้มีแต่ด้านสวยงามเพียงอย่างเดียว
อีเล้งเค้งโค้ง
เรื่องและภาพ : ชีวัน วิสาสะ
หนังสือภาพสุดคลาสสิกของเด็กไทยซึ่งตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อราว 20 กว่าปีก่อน ว่าด้วยเจ้าห่านน้อยอีเล้งเค้งโค้งที่เดินทางเข้าเมืองใหญ่ด้วยรถสาธารณะ ในเล่มเล่าว่า “ขึ้นรถแน่นขนัด อึดอึดเสียงดัง เครื่องยนต์เสียงดัง นั่งมาแสนนาน” สะท้อนให้เห็นถึงบรรยากาศความไม่สะดวกสบายบนยานพาหนะท่ามกลางสภาพรถติดหนึบบนท้องถนนอันเป็นภาพจำของรถสาธารณะในเมืองไทย ทำให้เจ้าห่านรำคาญใจจนต้องร้องออกมาเสียงดังว่า “อีเล้งเค้งโค้ง!”
ครั้งหน้าหากพบหนังสือภาพสำหรับเด็กอย่าลืมลองพลิกเปิดอ่านเล่นๆ ดูสักครั้ง ไม่แน่อาจจะพบมุมมองเล็กๆ ของเรื่องใหญ่ๆ ที่คุณกำลังสนใจอยู่ก็เป็นได้
ข้อมูลอ้างอิง
www.storytimestandouts.com/2014/06/06/social-responsibility-childrens-books-2/the-busiest-street-in-town-a-picture-book-that-looks-at-social-responsibility/
usa.streetsblog.org/2018/06/04/the-streetsblog-guide-to-childrens-books/
www.bookhearted.com/blog/2017/2/24/last-stop-on-market-street
