ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา บอร์ดเกมได้กลายเป็นกิจกรรมที่วัยรุ่นและวัยทำงานนิยมเล่นกันมากขึ้นเรื่อยๆ จากแต่ก่อนที่วันหยุดสุดสัปดาห์อาจหมายถึงแค่การดูหนัง รับประทานอาหารร่วมกัน หรือช้อปปิ้งในห้าง แต่แล้วร้านบอร์ดเกมก็ค่อยๆ กลายเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการนัดพบระหว่างกลุ่มเพื่อน เพื่อจะได้พูดคุย โต้เถียง และร่วมหัวเราะเฮฮาผ่านการเล่นบอร์ดเกม
บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) ได้เริ่มสนับสนุนบอร์ดเกมผ่านโครงการ ‘ออกแบบเกม ออกแบบสังคม’ ที่ร่วมมือกับคณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ผลักดันให้นักเรียนมัธยมที่มาเข้าร่วมโครงการได้ออกแบบเกมการเรียนรู้เพื่อขับเคลื่อนและสะท้อนปัญหาและประเด็นทางสังคม
“จากงานนั้นเราเริ่มเห็นว่า บอร์ดเกมยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักมากนัก ทั้งที่ความจริงแล้วบอร์ดเกมคือเครื่องมือการเรียนรู้นอกห้องเรียนที่ดีและน่าสนใจ ทำให้เด็กๆ และคนที่ได้เล่นได้มีโอกาสเรียนรู้อย่างไร้ขีดจำกัด สามารถมีปฏิสัมพันธ์ พูดคุย คิดวิเคราะห์ได้ เรามองว่าสิ่งเหล่านี้เป็นทักษะที่เยาวชนไทยพึงจะเก็บเกี่ยวเพื่อพัฒนาตนเอง ตามความเชื่อขององค์กรที่ว่า ‘พลังความรู้คือพลังแห่งการเปลี่ยนแปลงและพัฒนา เพราะเมื่อเราพัฒนาตัวเองได้ การเปลี่ยนแปลงสังคมไปในทางที่ดีก็ไม่ไกลเกินเอื้อม’ อุดมลักษณ์ โอฬาร ผู้อำนวยการสายอาวุโส องค์กรสัมพันธ์ บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) เล่าให้เราฟัง
จากงานที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในครั้งนั้น ทำให้อุดมลักษณ์ได้พบกับ วัฒนชัย ตรีเดชา ผู้ผลิตรายการบอร์ดเกมไนท์ (BGN) แห่งช่อง TVmunk รายการบอร์ดเกมออนไลน์ที่มีผู้ติดตามมากที่สุดรายการหนึ่งในประเทศไทย
“ตอนนั้นเรามีไอเดียอยากจัดงานบอร์ดเกมในประเทศไทยอยู่แล้ว แต่มันเป็นไอเดียที่ใหญ่และบ้ามาก ลำพังเราเองทำไม่ได้แน่ๆ ลองไปชวนคนอื่นเขาก็ไม่คิดทำกับเราเพราะไม่เห็นประโยชน์ของงาน ลงทุนไปก็ไม่มีใครได้อะไรกลับมา เราเลยเข้าไปพูดคุยกับบ้านปูฯ และเสนอไอเดียนี้ดู” วัฒนชัยอธิบายว่า B-Sports หรือ Board Game Sports คืองานแข่งขันบอร์ดเกม โดยทีมของเขาจะพัฒนาเกมขึ้นมาใหม่เพื่อใช้แข่งในงานนี้โดยเฉพาะ เกมที่ว่าคือ Super Power 8 ซึ่งเป็นเกมประจำการแข่งขัน Banpu B-Sports Thailand 2018 ครั้งนี้นั่นเอง ซึ่งวัฒนชัยเชื่อว่าจะเป็นเกมที่ช่วยเปิดประตูต้อนรับผู้ที่ยังไม่เคยเล่นบอร์ดเกมเลยสักครั้งให้สามารถเข้าใจความสนุกของกิจกรรมนี้ได้อย่างง่ายดาย
“พอได้พูดคุยกับคุณวัฒนชัยก็พบว่าเราทั้งคู่มองเห็นความสำคัญและประโยชน์ของบอร์ดเกมเหมือนกัน ตอนนั้นเป็นช่วงที่บ้านปูฯ มีการปรับเปลี่ยนทิศทางแบรนด์และวัฒนธรรมองค์กรอยู่ด้วย คือเราสนับสนุนให้คนในองค์กรเรามีค่านิยมในเรื่องของการมีใจรัก (passionate) สร้างสรรค์ (innovative) และมุ่งมั่นยืนหยัดในสิ่งที่ทำ (committed) ซึ่งเรามองว่าคนที่เล่นบอร์ดเกมก็มีคุณลักษณะคล้ายๆ กัน คือถ้าไม่มีใจรักก็คงไม่มาเล่น ถ้าไม่มีความคิดสร้างสรรค์ก็คงไม่สามารถมองเห็นภาพรวมของเกมหรือคิดนอกกรอบได้ แล้วก็ต้องยืนหยัด จะแพ้ชนะอย่างไรก็ต้องสู้ ล้มแล้วก็ลุกขึ้นมาใหม่ มันเป็นคุณลักษณะที่เราอยากให้ทุกคนได้รับรู้ว่า ทั้งบ้านปูฯ และคนที่เล่นบอร์ดเกมต่างก็มีคุณลักษณะเช่นนี้อยู่เหมือนกัน”
จากการร่วมพูดคุยแลกเปลี่ยนไอเดียกันในวันนั้น จึงเกิดเป็นงาน Banpu B-Sports Thailand 2018 ที่ทางบ้านปูฯ และรายการบอร์ดเกมไนท์ร่วมมือกันจัดขึ้น โดยภายในงานไม่เพียงแต่จะมีการจัดแข่งขันเกม Super Power 8 รอบชิงชนะเลิศเท่านั้น แต่ยังมีกิจกรรมต่างๆ บนเวที เช่น ร่วมพูดคุยกับเหล่าคอนเทนต์ครีเอเตอร์ชื่อดังในเรื่องบอร์ดเกม การแสดงละครเวทีรูปแบบใหม่ (interactive stage show) รวมทั้งยังมีการมอบรางวัลให้กับบอร์ดเกมที่พัฒนาขึ้นจากมันสมองและฝีมือของเหล่านักศึกษามหาวิทยาลัยอีกด้วย
“เนื่องจากงานนี้จัดเป็นปีแรก ด้วยวัตถุประสงค์ที่บ้านปูฯ ต้องการจะเข้าถึงคนทั่วไปและสาธารณชนเพื่อให้เขาได้รู้จักบอร์ดเกมมากขึ้น เราจึงยอมรับความเสี่ยง เพราะก่อนหน้านี้เราห่างไกลจากวงการบอร์ดเกมมาก แต่อย่างไรก็ตามเราก็ต้องลองอะไรใหม่ๆ เมื่อเรายอมเสี่ยงได้ เราก็ย่อมต้องยอมรับผลได้ ขอแค่คนทั่วไปเข้าใจบอร์ดเกมมากขึ้น เราหวังว่าคนจะได้รู้ว่าบอร์ดเกมให้มากกว่าความสนุกสนาน แต่เป็นเกมที่สร้างปฏิสัมพันธ์และเชื่อมโยงผู้คนเข้าหากัน ทำให้ผู้เล่นได้ใช้วิธีคิดและทักษะการวิเคราะห์ต่างๆ หรือบางครั้งได้ถอดตัวตนออกมา เพียงเท่านี้เราก็มองว่างานนี้ประสบความสำเร็จในระดับหนึ่งแล้ว” อุดมลักษณ์เล่าถึงความคาดหวังต่องานครั้งนี้
เตชภาส มากคง ผู้คว้าถ้วยรางวัลแชมเปียนส์ Banpu B-Sports Thailand คนแรกของประเทศไทย
กว่าจะมาเป็น Super Power 8
Super Power 8 คือบอร์ดเกมที่ทีมงาน Board Game Night ผลิตและพัฒนาขึ้น โดยหัวเรี่ยวหัวแรงหลักในการพัฒนาโครงการนี้คือ ธนกฤต แก้วขจร ในฐานะผู้ออกแบบกลไกการเล่นเกม
“เกมนี้เกิดจากความคิดที่เราอยากทำบอร์ดเกมให้คนรุ่นใหม่เล่น พร้อมๆ กับช่วยให้วงการบอร์ดเกมก้าวไกลขึ้น ใน Board Game Night เราจะมีทีมเล็กๆ ที่ทุกคนต่างนำความคิดมาเสนอว่าอยากทำเกมอะไร สุดท้ายเกมของเราเป็นหนึ่งในสองเกมที่เข้ารอบ” ธนกฤตพูดถึงที่มาของเกม
“ถ้าใครเคยออกแบบบอร์ดเกมจะรู้ว่าขั้นตอนที่นานที่สุดไม่ใช่ขั้นตอนการคิด แต่คือการทดสอบ ทดสอบ ทดสอบ ว่าเกมโอเคหรือยัง ทีแรกเราอาจได้ระบบการเล่นที่ดี แต่ถ้าทดสอบแล้วพบว่าคนเล่นไม่สนุก นั่นแปลว่าเกมยังไม่โอเค ก็ต้องทดสอบกันต่อจนกว่ามันจะสมบูรณ์ทุกด้าน” วัฒนชัยกล่าวเสริม
“เราใช้เวลาคิดเกมนี้แค่ 2-3 เดือน แต่ระยะเวลาการพัฒนาทั้งหมดน่าจะตกปีครึ่ง ทดสอบไปเรื่อยๆ ทดสอบไปจนเรารู้สึกพอใจ เห็นว่ากลุ่มคนที่มาเล่นเขาสนุกกับเราแล้ว แถมคนดูก็คล้อยตามได้ บรรยากาศในการเล่นมันโอเค นั่นคือจุดสิ้นสุดของการพัฒนาเกมนี้สำหรับเรา” ธนกฤตยิ้มกว้างขณะเล่าถึงช่วงเวลาในการพัฒนาเกมนี้ ด้วยนิยามว่าเป็น party – strategy game เกม Super Power 8 จึงเป็นเกมที่ไม่เพียงแต่จะเน้นฝึกทักษะการวางกลยุทธ์ของผู้เล่นแต่ละคนเท่านั้น แต่ยังให้ความสำคัญต่อปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เล่นด้วยกัน รวมทั้งคนดูที่รับชมอยู่วงนอกให้พวกเขารู้สึกเป็นส่วนหนึ่ง และสามารถเข้าใจกติกาการเล่นได้ง่ายแม้จะยังไม่เคยเล่นเลยสักครั้ง
“เรามักจะบอกทุกคนว่า ถ้าอยากเข้าใจเกมนี้คุณต้องเล่นเลย เพราะตอนที่เราพัฒนาเกมนี้เราอยากให้เป็นเกมที่เล่นได้ตั้งแต่เด็กถึงผู้ใหญ่ ซึ่งหมายความว่าต่อให้เพิ่งฝึกเล่นบอร์ดเกมก็สามารถเข้าใจได้” ธนกฤตยืนยันถึงความง่ายของเกมนี้
วัฒนชัยเสริมว่า ในการผลิตเกม Super Power 8 ขึ้นมา เขาไม่ได้มองในแง่ของธุรกิจ เช่นเดียวกับจุดประสงค์ของการจัดงาน Banpu B-Sports Thailand 2018 ก็ไม่ใช่เพื่อขายเกม แต่เป็นการทำให้คนได้เห็นถึงความสนุกที่แฝงด้วยประโยชน์ของบอร์ดเกม พร้อมๆ กับการได้รู้ว่าคนไทยมีศักยภาพที่จะพัฒนาบอร์ดเกมได้เหมือนกัน
“จริงๆ แล้วในประเทศไทยมีบอร์ดเกมดีไซเนอร์เยอะมากเลยนะ แต่เหมือนมันยังตัน และเหมือนว่าตลาดยังไม่ต้อนรับด้วย เรามักจะมองว่าสินค้าจากคนไทยมันไม่น่าใช้ ซึ่งเราไม่สามารถเปลี่ยนความคิดตรงนี้ของใครได้หรอก แต่เราสามารถทำให้เขามั่นใจได้ว่า เกมที่คนไทยทำจะให้อรรถรสที่ไม่ต่างจากเกมต่างประเทศ บอร์ดเกมทั่วโลกมีทั้งที่ดีและไม่ดี แต่เกมจากไทยจะถูกตัดสินไปแล้วว่าไม่ดี โดยที่ไม่เคยมีใครได้ทดลองเล่นมาก่อน เรามองว่ามันต้องช่วยกัน เราไม่ได้คิดว่าเกมนี้ดีที่สุด แต่มันเป็นเกมที่เข้าถึงได้ง่าย เป็นก้าวแรกๆ ให้เขาได้ลอง” วัฒนชัยอธิบาย
“เราคิดว่าเกมนี้จะสร้างแรงบันดาลใจให้ดีไซเนอร์ใหม่ๆ ได้ เพราะก่อนหน้านี้เราไม่เคยทำบอร์ดเกมมาก่อนเลยนะ กับคนที่ไม่เคยเล่นบอร์ดเกม เราอยากให้มาลองเล่นดู เราว่าบอร์ดเกมมันเติมเต็มวัยเด็กของเรา บางคนอาจโตมากับเกมคอมพิวเตอร์หรือเกมคอนโซล จนเราลืมไปแล้วว่าเมื่อก่อนเราเคยเล่นบันไดงูกับเพื่อน บอร์ดเกมทำให้สิ่งที่หายไปในวัยเด็กกลับมา” ธนกฤตเล่า
หนึ่งในแผนสำหรับก้าวต่อไปของโครงการ Banpu B-Sports Thailand และ เกม Super Power 8 หลังจากอีเวนต์นี้ประสบผลสำเร็จอย่างล้นหลามก็คือการทำให้ประโยชน์ของบอร์ดเกมแผ่ขยายไปสู่เยาวชนในวงกว้างขึ้น ด้วยความมุ่งหวังว่าเด็กๆ จะพร้อมเปิดรับอะไรใหม่ๆ และลองฝึกทักษะแบบที่พวกเขายังไม่เคยชินไปพร้อมๆ กับเสียงหัวเราะ ดังวัตถุประสงค์ตั้งต้นของโครงการนี้ที่ต้องการนำเสนอความสนุกที่มีประโยชน์ในแง่การเรียนรู้ “เพราะการเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องเกิดขึ้นแต่ในห้องเรียนหรือตำราเท่านั้นใช่ไหมคะ” อุดมลักษณ์ทิ้งท้าย
